صنایع دستی به آن دسته از تولیداتی اطلاق می گردد که تنها با استفاده از دست ها و توسط افراد ماهر تولید می گردند. از ویژگی های مهم این مصنوعات که آنرا از صنایع ماشینی متمایز می کند، الهام گرفتن از فرهنگ پیشین در تولید آثار است، بنحوی که صنایع دستی را می توان تبلور فرهنگ یک جامعه دانست. از اینرو در خلق یک اثر که حاصل هماهنگی دستانی ماهر و خلاقیت ذهنی یک استادکار است نشانی از تاریخ یک قوم و سرزمین را می توان مشاهده نمود.
از طرفی تولید صنایع دستی با هدف استفاده دیگران بوجود آمده نه صرفا به عنوان یک کار تزئینی لذا بستر مناسبی برای ایجاد و توسعه اشتغال در جامعه می باشد.
به همین دلیل حفظ، نگهداری و توسعه این شاخه به عنوان رسالتی خطیر بر عهده متولیان امر می باشد.
در اهمیت صنایع دستی باید گفت که سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد یونسکو بمنظور پاسداشت فرهنگ ملل اقدام به ثبت جهانی صنایع دستی کشورها می نماید. این موضوع فرصت ایده الی برای کشورهای جهان خواهد بود تا علاوه بر حفظ میراث پیشینیان به عنوان بخشی از هویت فرهنگی، تاریخی در مسیر تجاری سازی و ورود به بازارهای جهانی برای تولیدات صنایع دستی خود گام بردارند.
آمارها نشان می دهد که تا کنون ۶۰۰ صنعت دستی از کشورهای مختلف جهان در یونسکو ثبت جهانی گردیده که سهم ایران ۴۵۰ اثر می باشد، از این میان ۲۸۷ صنعت دستی مختص اصفهان و مابقی مربوط به سایر استان ها می باشد.
در استان کرمانشاه با وجود تاریخ غنی و مشخصه های قومی، فرهنگی شاهد آثار و تولیدات فراوانی در این عرصه هستیم که علی رغم شناسایی، ثبت و تولید برخی از آنها شاهد بی توجهی به بخش عمده ای از این آثار هستیم تا جایی که بسیاری از این تولیدات در کنج کارگاه ها و یا خانه ها با تبدیل شدن به وسائلی تزئینی تا مرز فراموشی پیش رفته اند.
از آنجا که متولی اصلی صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی می باشد نگاه ها متوجه این نهاد می باشد.
اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان هرچند تحت مدیریت دلسوزانه دکتر قادری توانسته در این عرصه ایفای نقش کند اما انتظار می رود با هدف گذاری علمی تر به برنامه های در دست اقدام سامانی دوباره داده شود تا بتوان نتایج بهتری را حاصل نمود.
در آسیب شناسی موضوع بررسی ها حکایت از آن دارد که بی ثباتی مدیریتی در راس هرم تصمیم سازی حوزه صنایع دستی استان به عنوان یکی از مشکلات و آسیب ها در این بخش شناخته می شود.
اینکه چرا در یکی از مهمترین معاونت های سازمان میراث فرهنگی بلکه سایر ادارات مرتبط با اشتغال و فرهنگ، شاهد تغییرات متعدد مدیریتی هستیم پرسشی است که پاسخ آن در دستان دکتر قادری قرار دارد.
کارشناسان بر اهمیت ثبات مدیریتی در پیش برد برنامه ها و موفقیت یک سازمان تاکید ویژه دارند، اتفاق ناخوشایندی که یقه معاونت صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی استان را دودستی گرفته و معلوم نیست چه زمانی آنرا رها خواهد نمود!
در ادامه و بمنظور بررسی اقدامات و برنامه های پیش روی معاونت صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی استان گفتگوی کوتاهی داشتیم با حسین ویسی معاون صنایع دستی.
معاون صنایع دستی که از نیروهای قدیمی و توانمند سازمان می باشد هرچند با حکم سرپرستی بر مسند هدایت این معاونت حساس نشسته و احتمال جابجایی اش بمانند مدیران پیش از او می رود اما با انگیزه ای مضاعف در حال سر و سامان دادن به امور صنایع دستی استان است.
او در پاسخ به این پرسش که صنایع دستی استان از چه جایگاه و شرایطی برخوردار است؛ می گوید:
هرچند در مقوله صنایع دستی که برآمده از فرهنگ، تاریخ و طبیعت استان می باشد غنی هستیم اما متاسفانه از استان های دیگر عقب هستیم.
مدیر ارشد صنایع دستی استان با اشاره به اینکه این حوزه در استان مظلوم واقع شده و نگاه تخصصی به این مقوله وجود ندارد گفت: صنایع دستی استان بسیار آسیب پذیر است.
وی افزود: در حوزه صنایع دستی به دنبال ساماندهی فعالیت ها براساس برنامه محوری هستیم.
ویسی یکی از بزرگترین ضعف های حال حاضر صنایع دستی استان را عدم فروش محصولات تولیدی دانست و افزود: با توجه به ضعفی که در این بخش احساس می شود یکی از برنامه های مهم خود را تلاش برای ورود به نمایشگاه های بزرگ و عرضه محصولات قرار داده ایم.
معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی سایر اقدامات و برنامه های پیش روی را که بمنظور توسعه بازار در دست اقدام دارند چنین برشمرد:

-ایجاد بازارهای بومی و محلی
-شناسایی ۱۰ نقطه شهر کرمانشاه با طراحی ویژه و رایزنی با شهرداری جهت ایجاد غرفه تولید و عرضه صنایع دستی
-ایجاد یک بازارچه دائمی در کرمانشاه
-گسترش فروشگاه های اینترنتی
-تقویت بازارچه مرزی
***
از آنجا که خانواده های زیادی چشم امیدشان به تولید و عرضه مصنوعات دستی می باشد و با توجه به ظرفیت های موجود استان در این بخش انتظار می رود متولیان امر نگاه ویژه ای به این حوزه داشته باشند تا ضمن حفظ آثار فرهنگی شاهد رونق اشتغال در استان باشیم
در این راستا تلاش برای ثبت ملی و جهانی صنایع دستی استان و تجاری سازی برندها می تواند تلاش ها ی صورت گرفته را به نتیجه نزدیک تر نماید.
گزارش و گفتگو از: م . بستار
منبع: هفته نامه سلامت سلام کرمانشاه