غارها حفره هایی هستند که در گذر زمان در میان سنگ ها و کوه ها بوجود آمده اند. در ابتدای حیات بشر غارها پناهگاه و محل استقرار انسان ها بود که برای محافظت از خود در برابر خطرها و حوادث طبیعی از آن استفاده می کردند اما رفته رفته و با روی آوردن انسان ها به زندگی شهرنشینی نوع تعامل انسان با غار دچار تحول گردید و در گذر زمان غارها کارکردهای متفاوتی پیدا کردند از سوژه مطالعات زمین شناسی تا طبیعت گردی و ورزش و… نقش هایی بودند که غارها در زندگی انسان ها بازی کردند.
اما آنچه که در طی قرن ها همچنان پابرجا باقی ماند ارزش زمین شناختی، باستان شناسی و فرهنگی این آثار طبیعی بود که در پی تغییرات آب و هوایی و مداخله انسان ها بعضا دچار آسیب گردیده اند و لزوم حفاظت و نگهداری از آنها بیش از پیش احساس می گردد.
در جغرافیای ایران غارهای فراوانی وجود دارد که به دلیل تنوع و تفاوت ها نگاه های کارشناسان و علاقه مندان را از سراسر دنیا به خود جلب نموده است تا جایی که در سال۱۳۸۷ یک گروه غار نورد از اتحادیه جهانی غارشناسی متشکل از چندین غار شناس مشهور و نیز رئیس دپارتمان حفاظت از غارهای جهان بمنظور بازدید و بررسی وضعیت غارهای ایران وارد کشور شدند.
این گروه طی بازدید از ۴ غار شاخص از وضعیت آنها اعلام نارضایتی نمودند که همین مسئله منجر به تاسیس انجمن غار و غار شناسی ایران در سال ۱۳۸۸ گردید. محور فعالیت این انجمن حفظ اکوسیستم غارهای ایران بود و در راستای تحقق این هدف روزی را به عنوان روز ملی غار در تقویم زیست محیطی کشور گنجاندند. از این به بعد بود که دوم مهر ماه به عنوان روز ملی غار پاک نامگذاری گردید. هر ساله در چنین روزی گروه های حامی محیط زیست و علاقه مندان به غارها با یک شعار مشخص به استقبال این مناسبت می روند و با اقدامات نمادینی چون پاکسازی غارها سعی در فرهنگ سازی و جلب مشارکت شهروندان در صیانت از این آثار طبیعی و با ارزش می نمایند.
همزمان با دوم مهر روز ملی “غار پاک” که امسال با شعار “حفاظت از تنوع زیستی غارها” برگزار گردید، گفتگویی داشتیم با فرحناز اقبالی کلهر معاون فنی حفاظت محیط زیست استان که طی آن به مسائل مرتبط با این موضوع پرداختیم.
به گفته معاون فنی سازمان محیط زیست تا کنون ۱۰۰ غار مهم در سطح استان شناسایی گردیده که ۴۰ مورد آن پس از بازدید کارشناسی ثبت گردیده است.
اقبالی با برشمردن اهمیت و ارزش زیستی غارها تهیه شناسنامه برای غارهای استان را که در راستای صیانت و محافظت از این دست ساخته های طبیعت صورت گرفته حائز اهمیت برشمرد.
این مسئول از دو غار پراو( اورست غارهای جهان) و قوری قلعه(بزرگترین غار آبی آسیا) به عنوان دو غار مهم ایران و جهان نام برد که جزء اثار طبیعی ملی ثبت شده اند.
گفتنی است بنابر قوانین محیط زیستی مسئولیت حفاظت و نگهداری از غارها بر عهده سازمان محیط زیست می باشد و بهره برداری و دخل و تصرف در غارها بدون اخذ مجوز از این سازمان غیر قانونی می باشد.
گزارش و گفتگو از: چویرنیوز