زباله‌های سرگردان در سطح شهر کرمانشاه، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های شهروندان و چالشی جدی برای مدیریت شهری است. این معضل نه‌تنها به شهرک‌های اقماری و مناطق حاشیه‌نشین محدود نمی‌شود، بلکه محله‌های مرکزی و حتی مناطق اعیان‌نشین را نیز در بر گرفته است.
انباشت زباله‌های سرگردان، علاوه بر تهدید سلامت عمومی و آسیب به محیط‌زیست، چهره شهر را مخدوش کرده و امنیت روانی شهروندان را نیز تحت تأثیر قرار داده است. بسیاری از ساکنان کرمانشاه، به‌دلیل این شرایط، آرامش لازم را در زندگی روزمره خود ندارند.
مدیریت جمع‌آوری زباله در کرمانشاه، به بستری برای تقابل میان شهروندان و مدیریت شهری تبدیل شده است. شهرداری مدعی است که روزانه۷۰۰ تُن زباله را در دو یا حتی سه نوبت جمع‌آوری می‌کند، اما در مقابل، شهروندان از نحوه جمع‌آوری و دفع زباله ناراضی‌اند. این تقابل، بیش از هر چیز نشان‌دهنده ناکارآمدی سیستم مدیریت پسماند و ضعف فرهنگ مشارکت شهروندی در این حوزه است.
در چنین شرایطی، متهم کردن مدیریت شهری آسان‌ترین واکنش ممکن است، اما این کار نه‌تنها مشکلی را حل نمی‌کند، بلکه با دامن زدن به تنش‌ها و نادیده گرفتن تلاش‌های انجام‌شده، تصمیم‌گیری صحیح و تدوین یک برنامه مدون را نیز دشوارتر می‌سازد.
بنابراین، پیش از آنکه انگشت اتهام را صرفاً به سمت مدیریت شهری نشانه برویم—بدون در نظر گرفتن سهم شهروندان در ایجاد این وضعیت—باید به دنبال راهکارهایی علمی و عملی برای حل این معضل باشیم.
اتخاذ یک استراتژی کارآمد، لازمه مدیریت پسماند
انتخاب یک استراتژی مناسب، که هم بر پایه دانش روز و الگوهای موفق سایر شهرها باشد و هم با تحلیل داده‌های محلی بومی‌سازی شود، امری ضروری است.
در طراحی این استراتژی، لازم است منابع و امکانات موجود به‌درستی ارزیابی شوند و در کنار آن، چشم‌اندازی چندمرحله‌ای برای اجرای مؤثر و تدریجی برنامه‌ها در نظر گرفته شود.
تشکیل “اتاق عملیات” در معاونت خدمات شهری، زیر نظر مستقیم شهردار و با حضور اعضای کلیدی مدیریت شهری، همراه با کارشناسان و متخصصان مستقل، می‌تواند به تدوین یک استراتژی کارآمد منجر شود. این اتاق، نه‌تنها بر تمامی مراحل اجرا نظارت خواهد داشت، بلکه با بهره‌گیری از دیدگاه‌های کارشناسی، روند اجرای برنامه‌ها را بهینه‌سازی می‌کند.
محورهای کلیدی در مدیریت بهینه پسماند
اجرای مدل بهینه‌شده مدیریت پسماند، با تأکید بر کاهش تولید زباله، تفکیک از مبدأ، و ایجاد یک چرخه اقتصادی پایدار، باید به‌عنوان محور اصلی سیاست‌گذاری در این حوزه قرار گیرد.
در کنار این، بررسی چالش‌ها و نقاط ضعف در سیستم جمع‌آوری و دفن پسماند نیز ضروری است. در واقع، هیچ طرح یا برنامه‌ای بدون شناسایی و رفع مشکلات ساختاری، کارآمد نخواهد بود.
در این مرحله، موضوعاتی مانند توزیع مناسب سطل‌های زباله، کارایی سیستم حمل‌ونقل پسماند، عملکرد پیمانکاران، و میزان مشارکت شهروندان باید به‌دقت ارزیابی شوند.
نتیجه این بررسی‌ها، دستیابی به داده‌های تحلیلی دقیق خواهد بود که می‌تواند مسیر صحیح اجرای برنامه‌ها را مشخص کند.
مشارکت مردمی؛ رکن اساسی موفقیت
مشارکت مردمی، مهم‌ترین رکن موفقیت در اجرای هر طرحی است. بدون حضور و همراهی شهروندان، هیچ مدل مدیریتی در حوزه پسماند به موفقیت نخواهد رسید.
بی‌توجهی به این موضوع، نه‌تنها چالش‌های موجود را تداوم می‌بخشد، بلکه به شکست برنامه‌های اجرایی نیز منجر می‌شود.
در این راستا، سازمان فرهنگی شهرداری نقشی کلیدی ایفا می‌کند. این مجموعه، با توجه به ماهیت و رسالت خود، می‌تواند از طریق اقدامات فرهنگی، تبلیغاتی و آموزشی به جلب مشارکت شهروندان کمک کند و زمینه‌ساز تغییرات پایدار در رفتار عمومی شود.
اقدام فوری؛ ضرورتی انکارناپذیر
با توجه به آنچه گفته شد، انتظار می‌رود نادر نوروزی، شهردار کرمانشاه، در اسرع وقت نسبت به راه‌اندازی “اتاق عملیات” برای مدیریت بهینه پسماند اقدام کند.
نوروزی، با تدوین و اجرای یک راهکار مؤثر و پایدار در مدیریت پسماند، نه‌تنها می‌تواند نامی نیک از خود به‌جا بگذارد، بلکه الگویی برای شهرداران آینده کرمانشاه و حتی سایر کلان‌شهرهای کشور ارائه دهد.
در این صورت، شهرداری کرمانشاه می‌تواند علاوه بر مدیریت موفق پسماند، بر سایر دستاوردهای خود، به‌ویژه در حوزه فرهنگی، همچون ثبت کرمانشاه به‌عنوان “شهر خلاق خوراک” و انتخاب آن به‌عنوان “پایتخت فرهنگی شهرهای آسیایی”، تأکید، افتخار و تبلیغ کند.
این موفقیت‌ها، در کنار اجرای یک مدل کارآمد مدیریت پسماند، می‌توانند جایگاه کرمانشاه را به‌عنوان یک شهر پیشرو در مدیریت شهری و توسعه پایدار تثبیت کنند.
زمان برای تعلل نیست
با این حال، موفقیت در این مسیر تنها زمانی محقق خواهد شد که تصمیم‌گیری‌ها از مرحله طرح و برنامه‌ریزی فراتر رفته و به اقدام عملی منجر شود.
معضل زباله‌های سرگردان، مشکلی نیست که بتوان آن را به تعویق انداخت، چراکه هر روز تأخیر در حل این بحران، هزینه‌های زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی بیشتری بر شهر تحمیل می‌کند.
اکنون زمان آن رسیده است که مدیریت شهری کرمانشاه، با درک اهمیت موضوع و اتخاذ تصمیمات جسورانه و علمی، به جایگاه یک الگوی موفق در مدیریت پسماند دست یابد.
اقدام به‌موقع در این زمینه، نه‌تنها موجب بهبود کیفیت زندگی شهروندان و حفظ محیط زیست خواهد شد، بلکه نام کرمانشاه را به‌عنوان پیشگام در مدیریت شهری هوشمند و پایدار مطرح خواهد کرد.
مهدی بستار / استراتژیست رسانه‌ای و تحلیل‌گر توسعه اجتماعی، گردشگری و مدیریت شهری
- منبع خبر : چویر نیوز
Saturday, 2 August , 2025