انتخاب این روز به منظور حمایت از حقوق نابینایان و کم بینایان و ارتقای سطح آگاهی عمومی از مشکلات و توانمندی های این افراد میباشد.”عصای سفید” نمادی از استقلال و توانمندی نابینایان است.
“بینایی”(vision) یکی از حواس پنجگانه انسان است که اهمیت بسیار زیادی در زندگی او دارد،زیرا تأثیرگذارترین حس انسان‌ تلقی شده و بیشترین میزان یادگیری و دریافت اطلاعات از طریق این حس انجام میشود.
“نابینایی”(blindness) وضعیتی است که در آن فرد به علل مختلف حس و ادراک بینایی خود را از دست می دهد. برآورد “سازمان جهانی بهداشت” آن است که در شرایط فعلی حدود ۳۵ میلیون نابینا در جهان زندگی می‌کنند که ۹۰٪ آنها در کشورهای در حال توسعه و بیشتر در آسیا و آفریقا و عموما در مناطق محروم و روستایی سکونت دارند.
بیماری‌ها،حوادث، کهولت سن و وراثت مهم‌ترین عواملی هستند که موجب نابینایی می‌شوند. هر چند راه‌های درمان اندکی برای برخی از علل نابینایی وجود دارد، اما پیشگیری، مطمئن‌ترین راه جلوگیری از بروز این ضایعه است. همۀ افرادی که بینا هستند باید با حفظ نکات ایمنی هنگام انجام کارها و حرفه‌های مختلف، تغذیۀ مناسب، توجه به خواب کافی و دوری از نور آفتاب از چشمان خود مراقبت کنند.
“آب مروارید”(cataract) یکی از علل بسیار شایع نابینایی در دنیاست که به آسانی با هزینه مناسب و با جراحی قابل درمان می‌باشد.استفاده از عینک آفتابی و کلاه لبه‌دار می‌تواند با جلوگیری از رسیدن اشعۀ ماورای بنفش به چشم، مانع بروز آب مروارید شود.جراحی آب مروارید بسیار آسان، کم‌خطر، بی‌درد و جزء پنج درمان مقرون به صرفه در دنیا است اما در بیشتر مناطق دور افتاده کشورهای در حال توسعه و فقیر، بسیاری از بیماران، به‌دلیل عدم دسترسی به امکانات درمانی چشم‌پزشکی، همچنان نابینا هستند و هنوز آب مروارید، مهم‌ترین عامل نابینایی باقی مانده است.
یک فرد نابینا به عنوان عضوی از جامعه باید از “حقوق اجتماعی” برخوردار بوده و بتواند از امکانات رفاهی جامعه استفاده کند. خیابان‌ها، پیاده‌روها و اماکن دیگر و نیز وسایل حمل‌ونقل باید به شکلی باشد که امکان حضور نابینایان را در جامعه مهیا نمایند.
بسیاری از نابینایان در زندگی روزمره با مشکلات متعددی مواجهه بوده و برای رفت‌وآمد خود به عصای سفید نیاز دارند ، اما به دلیل بی‌کیفیتی و یا گرانی این عصا،بسیاری مواقع با مشکل روبه‌رو می‌شوند. عمر عصای سفید اغلب به بیشتر از ۶ ماه نمی‌رسد و نابینایان ناچار می شوند تا هر چند ماه یکبار آنرا عوض کنند.
نابینایان نسبت به دیگر افراد جامعه، شانس کمتری برای اشتغال دارند ،زیرا سازمان‌های دولتی و خصوصی از استخدام افراد نابینا سر باز می‌زنند و به همین دلیل، این افراد با مشکلات معیشتی زیادی روبرو می شوند.
افراد بینا آموزش‌های لازم در خصوص زندگی، کار و تحصیل در کنار نابینایان را ندیده‌اند.استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی برای نابینایان دشوار است‌. همه این موارد در کنار هم، موجب می شود تا نابینایان برای تحصیل و کار با مشکلات زیادی مواجه شده و ارتباطات اجتماعی آنان بسیار محدود گردد.
با تمام این اوضاع،بسیاری از نابینایان می توانند با تکیه بر توانمندی حواس دیگر، آموزش ببینند،خلق کنند و در زندگی موفق باشند.
براساس قوانین بین‌المللی، نابینایان،حق بهره‌مندی از تمام امکانات رفاهی جامعه را دارند. آنان باید بتوانند از پیاده‌روها، خیابان‌ها، بزرگراه‌ها و وسایل ترابری همگانی مانند هواپیما، قطار، اتوبوس، خودرو، کشتی، هتل‌ها، مکان‌های عمومی و مراکز تفریحی و مذهبی بهره‌برداری کنند.
رعایت حقوق نابینایان برای همۀ اصناف و در همۀ مکان‌ها ضروری است. رانندگان وسایل نقلیه، باید مراقب نابینایانی باشند که با عصای سفید در خیابان‌ها رفت وآمد می‌کنند. دولت، موظف است، نابینایان را به مشارکت در امور دولتی تشویق و امکان اشتغال آنان را فراهم کند.در قانون”حمایت از حقوق توان‌خواهان” در ایران ، بخش قابل توجهی از خدمات مورد نیاز افراد نابینا و کم‌بینا(مانند امکانات آموزشی، توا‌ن‌بخشی، حمایت‌‏های رفاهی و اجتماعی) بر عهده سازمان بهزیستی گذاشته شده و این سازمان باید طرح ‏ها و برنامه‌‏هایی را برای افزایش استقلال و کیفیت زندگی افراد نابینا و کم‌بینا اجرا کند.ارائۀ خدمات آموزشی و توان‌بخشی در مراکز تخصصی، پرداخت کمک هزینۀ معیشتی و تحصیلی،حق پرستاری و مددکاری، اجرای برنامه‌‏های توانمندسازی به شکل فعالیت‏‌های آموزشی، هنری و ورزشی و آموزش مهارت‏‌های شغلی برای افراد نابینا و کم‌بینا نیز از جمله وظایف این سازمان است.
گردآوری و ویرایش: دکتر برهان ولدبیگی