این روزها که با خبرهای ناگوار و تلخ متعددی مواجه ایم شاید شنیدن خبر ثبت جهانی منظر فرهنگی اورامانات تسکینی باشد بر مشکلاتمان! رویدادی که مردم کرمانشاه از مدت ها پیش منتظر شنیدن خبر آن بودند تا یکی از کهن ترین و دست نخورده ترین فرهنگ های بشری در گوشه ای از خاک ایران به یادگار برای آیندگان به ثبت برسد، تا مردم دنیا بدانند نه تنها شتاب تحولات اجتماعی بلکه گسترش تکنولوژی های نوین ارتباطی نیز نمی تواند اصالت یک قوم را از آنها بازستاند.آری مردمان این سرزمین از اعماق تاریخ کهن خود آداب و رسوم و فرهنگی را به رُخ جهانیان می کشند که به باور صاحب نظران اصیل ترین قوم ایرانی و یکی از دست نخورده ترین فرهنگ های بشری در جهان می باشند.
و اینک در چهل و چهارمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو بر این باور مُهر تاییدی زده شد و جهانیان را به کُرنش در برابر عظمت، شکوه و غنای فرهنگی قوم کُرد فراخواند. بدین ترتیب کرمانشاه یک بار دیگر و پس از ثبت جهانی بیستون اینبار با اورامانات زیبا و با اصالت بر جهانیان فخر می فروشد.
پنجمین روز از مرداد ماه همزمان با روز ملی کرمانشاه از آن سوی مرزها و استان فوجوی چین خبر آمد که منظر فرهنگی اورامانات به تایید اعضای کمیته میراث جهانی یونسکو رسید و ثبت جهانی شد. رویداد مهمی که می تواند سرآغازی بر توسعه پایدار منطقه و ایجاد رفاه برای مردمان با اصالت این منطقه باشد.
ثبت جهانی منظر فرهنگی اورامانات را می توان بزرگترین رُخداد فرهنگی، اجتماعی استان در دهه های اخیر دانست که به همت مسئولین استان بویژه استاندار در روزهای پایانی خدمتش در استان کرمانشاه رقم خورد تا این ویداد فرهنگی از هوشنگ بازوند به یادگار برای کرمانشاهیان باقی بماند.
ثبت جهانی اورامانات تا به سرانجام رسیدن مسیری طولانی و دشوار را طی نمود که حاصل زحمات مسئولین امر و همراهی مردم اورامانات و فعالین فرهنگی منطقه بود. یکی از افرادی که بدون شک در سرانجام گرفتن این رویداد بزرگ فرهنگی نقش کلیدی داشت مدیرکل اسبق اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمانشاه بود، امید قادری که تلاش هایش سرانجام و پس از رفتن از میراث فرهنگی استان به نتیجه رسید در گفتگویی اختصاصی و درحالی که قادر نبود خوشحالی خود را پنهان کند در پاسخ به این پرسش که چه احساسی داری؛ گفت:
این موضوع برای من به عنوان یک شهروند کُرد کرمانشاهی باعث شادی و افتخار است. برای همه کُرد زبانان در هر گوشه ای از دنیا هم باعث افتخار است چرا که بنوعی اولین میراثی است که مربوط به آداب و رسوم و فرهنگ کُرد زبانان دنیا محسوب می شود که ثبت جهانی می شود. از این منظر بلاخره آن چیزی که اجداد ما در حوزه فرهنگ و آداب و رسوم داشته اند آنقدر ارزشمند بوده که باعث شده جهانیان سر تعظیم در برابر آن فرود آورند و بشود میراث کل بشر نه فقط میراث ما و این دستاورد کمی نیست.
امید قادری مسیری که طی شد تا به این ثبت جهانی برسیم را چنین شرح می دهد:

از ابتدای پذیرش مسئولیت میراث فرهنگی استان دو برنامه را در دستور کار قرار دادیم یکی ثبت جهانی اورامانات و دیگری کرمانشاه۲۰۲۰ که مورد اخیر به دلیل شیوع بیماری کرونا متوقف گردید. اما مورد نخست را با نظر مساعد استاندار و حمایت های مستقیم او پیش بردیم. با توجه به اینکه پرونده ما نسبت به کردستان عقب بود و با موانع متعددی مواجه بودیم از اسفند ۹۷ کارگروه رفع موانع ثبت جهانی اورامانات را در استانداری تشکیل دادیم. این کارگروه با ابلاغ استاندار برای اعضای مشخص و با دبیری بنده پیگیررفع موانع و مشکلات گردید. با توجه به گستردگی کار و اینکه به سایر دستگاه های اجرایی هم مربوط می شد وفاق و همدلی ای بوجود آوردیم و بدین ترتیب و با عظم بوجود آمده در استان کارهای مطالعاتی را شروع و اقدام به جمع آوری مستندات مربوطه نمودیم. از طرفی اقدام به تشکیل شورای راهبردی و با حضور اندیشمندان و صاحب نظران در حوزه فرهنگ و آداب و رسوم قوم کُرد نمودیم.
مدیر کل اسبق میراث فرهنگی استان افزود:
و سرانجام در سفر رئیس جمهور به کرمانشاه (خرداد۹۷) با تاکید بر اهمیت استراتژیک امر که باعث ایجاد تعلق خاطر بیشتر قوم کُرد به ایران شده و نیز موجب تحول در اقتصاد منطقه می گردد موضوع مطرح شد. بدین ترتیب پیگیری های صورت گرفته توسط بنده و حمایت های استاندار و نماینده اورامانات در مجلس شورای اسلامی منجر به دستور رئیس جمهور به وزیر میراث فرهنگی مبنی بر در اولویت قرار گرفتن پرونده اورامانات شد و از این منظر باید گفت که کردستان هم مدیون اقای بازوند بود. پس از این دستور به دنبال آماده کردن پرونده برنامه ها را پیش بردیم.

قادری از پیش روی برداشتن مشکلات را ناشی از این باور می دانست که کار درستی را انجام می دهد و در این خصوص ادامه داد: با توجه به این باور که کار درستی را انجام می دهم در برابر ناملایمات و مشکلات سر خم نکردم و با انگیزه ای که از حمایت بزرگان فرهنگی استان و فرهیختگانی چون دکتر کزازی و دکتر سلطانی کسب نمودم کارها را پیش بردم تا سرانجام در آذرماه ۹۸ پرونده تکمیل و جهت بررسی ارسال گردید.
ماراتن نفس گیر تکمیل پرونده منظر فرهنگی اورامانات در شهریورماه۹۹ و با ورود ارزیاب مصری به اورامانات بمنظور راستی آزمایی وارد مرحله جدیدی شد. نماینده عالی یونسکو پس از بازدید از منطقه و درپی رفع ایرادات پرونده قول ارسال پرونده را به اجلاس دادد تا اینکه پنجم مرداد امسال در اجلاس جهانی یونسکو پرونده اورامانات مطرح و با اکثریت آرا تایید گردید.
امید قادری در پاسخ به این سوال که رویداد فوق چه اهمیتی دارد می گوید:
این رویداد از بُعد تاریخی و فرهنگی منجر به حفظ محیط زیست و فرهنگ منطقه خواهد شد و از جنبه اقتصادی با توجه به تعهداتی که برای دولت ها بوجود می آورد منجر به رونق و رشد اقتصادی منطقه خواهد شد. و نکته مهم تر اینکه از معدود استان هایی در ایران خواهیم بود که با دواثر جهانی ثبت شده در جهان می درخشیم و این مهم با نقش آفرینی کُردها صورت پذیرفته است.
از قادری پرسیدم آیا با این ثبت جهانی کار تمام شده که او پاسخ داد:
این تازه شروع کار است و باید بتوانیم از آن به درستی بهره برداری بکنیم. یکی از اهداف ثبت جهانی رونق گردشگری است اما صرف داشتن یک اثر جهانی باعث رونق گردشگری نخواهد شد بلکه باید برنامه ریزی دقیق داشته باشیم و زنجیره های گردشگری را تکمیل کنیم، زیر ساخت مناسب ایجاد کنیم و تبلیغات مناسب و گسترده داشته باشیم.
هرچند این اتفاق از اهمیت بالایی برخوردار است اما همچنان که اشاره رفت و دکتر قادی نیز به آن اشاره نمود این تازه ابتدای راه می باشد و ضرورت دارد که مسئولین امر با تلاشی مضاعف در رفع تنگناها و مشکلات پیش روی گام بردارند و با ایجاد زیرساخت های مناسب و معرفی برنامه ریزی شده فرهنگ و آداب و رسوم اورامانات زمینه توسعه گردشگری را در منطقه فراهم نمایند این مهم اتفاق نخواهد افتاد مگر به همت و همدلی مدیران و مسئولین امر در استان که امیدواریم چنین باشد.
گزارش و گفتگو از: م . بستار