زاگرس برای زاگرس نشینان همانند آب برای ماهی می باشد؛ به همان میزان مهم و حیاتی! با این تفاوت که اگر آب بدون ماهی می تواند به حیات خود ادامه بدهد زاگرس بدون ساکنینش دوام نخواهد آورد مگر آنکه…

این نیاز مشترک و حس تعلق خاطر بوجود آمده میان زاگرس و زاگرس نشینان به اعماق تاریخ باز می گردد آنجا که انسان های ساکن در این جغرافیا سرپناه، غذا، امنیت و هر آنچه را که برای بقاء نیاز داشتند از دل جنگل ها و دشت های وسیع زاگرس می یافتند و گونه های گیاهی و جانوری زاگرس نیز تداوم حیات خود را در تعادل و انصاف نوع بشر می دیدند.
همزمان با افزایش جمعیت و توسعه ی شهرها انسان صنعتی شده با تکیه بر تکنولوژی نسبت به محیط زیست پیرامون خود احساس بی نیازی نمود، در چنین شرایطی زیاده خواهی و طمع صفات جایگزین اعتدال و انصاف گردیدند تا جایی که دست درازی های انسان در کنار تغییرات اقلیمی دست در دست یکدیگر به نابودی محیط زیست پیرامون و منابع طبیعی اش انجامید.
اگر چه به ظاهر برای زاگرس نشینانِ مجهز به علم و تکنولوژی تامین نیازهای امنیتی، غذایی و… دیگر وابسته به زاگرس نبود اما با کاهش و از بین رفتن پوشش گیاهی منطقه شاهد هدر رفت آب و فرسایش خاک بودیم که در کنار تنگ شدن عرصه برای ادامه حیات گونه های جانوری و در نتیجه برهم خوردن تعادل زیستی منطقه امنیت غذایی او به خطر افتاد و با حذف پوشش گیاهی دیگر درختی نماند که آلاینده ها و ذرات معلق در آسمان را گرفته و هوا را تصفیه کند تا بدین شکل هوا به عنوان عنصر ضروری حیات انسان با افزایش آلودگی به عاملی برای مرگ تدریجی اش تبدیل شود.
از اینرو می توان اذعان نمود که حیات زاگرس و زاگرس نشینان همچنان و بیش از پیش به هم گره خورده و هر یک از این دو برای ادامه ی بقاء به آن دیگری نیازمند است.
**
یکی از مهمترین تهدیدات محیط زیست زاگرس که هرساله و با آغاز فصل گرما بخش های وسیعی از پوشش گیاهی منطقه را از بین می برد آتش سوزی است که به دلایل طبیعی و عمدتا خطای انسانی حادث می گردد و به دلیل صعب العبور بودن منطقه، سرعت انتشار، بودجه و تجهیزات ناکافی و البته فقدان نیروی انسانی ماهر و آموزش دیده هرساله خسارات عظیم و غیر قابل جبرانی را به پوشش گیاهی منطقه وارد می نماید.
با این وجود و علی رغم مشکلات و محدودیت ها با وقوع آتش سوزی شاهد تلاش و ایثار نیروهای محیط بانی و جنگل بانی از سازمان محیط زیست و سازمان منابع طبیعی هستیم که با کمک نظامیان، سازمان های مردم نهاد و جوامع محلی اقدام به مهار آتش و جلوگیری از انتشار آن می نمایند.

با توجه به حساسیت و اهمیت موضوع لزوم مدیریت صحیح بحران از فرهنگ سازی و آموزش جوامع محلی، گردشگران، نظامیان تا شناسایی کانون های خطر و آماده باش نیروهای مجهز به امکانات مناسب مجموعه الزامات حفاظت از پوشش گیاهی زاگرس می باشد.
با آغاز فصل گرما و با توجه به کاهش بارندگی ها و نگرانی هایی که بابت وقوع آتش سوزی وجود دارد پای دادستان هم به ماجرا باز شد.
شهرام کرمی دادستان عمومی و انقلاب کرمانشاه طی هشداری جدی به سازمان های ذیربط خواستار آمادگی کامل تمامی دستگاه ها برای مقابله با آتش سوزی های احتمالی شد. وی با یاد آوری وظایف قانونی هریک از متولیان امر خواستار شناسایی کانون های خطر و افزایش آمادگی نیروها و تجهیز آنها به وسایل ضروری اطفاء حریق شد.
کرمی بر لزوم فرهنگ سازی و آموزش ساکنین بومی برای پیشگیری از آتش سوزی های گسترده تاکید نمود و خواستار اقدامات لازم از سوی نهاد های ذیربط تا پیش از وقوع آن شد.
از طرفی مدیرکل سازمان محیط زیست استان در گفتگویی با خبرنگار حوزه محیط زیست پایگاه خبری چویر نیوز گفت: امسال ۵/۱ میلیارد تومان اعتبار برای مقابله با آتش سوزی جذب گردیده و تجهیزات انفرادی مقابله با آتش از جمله جیره خشک، دمنده، قمقمه، آتش کوب و… تهیه و توزیع شده است.
مهندس فریدون یاوری افزود: برای اولین بار مرکز اطفای حریق غرب کشور را در استان احداث خواهیم کرد که اعتبار این مرکز جذب شده و بزودی ساختمان سازی آن در منطقه چالابه شروع خواهد شد.
وی احداث مرکز اطفای حریق را در کرمانشاه یک اتفاق خوب نامید که خدمات لازم را علاوه بر کرمانشاه به استان های همجوار (همدان، ایلام، کردستان) ارائه خواهد کرد.
ارشد محیط زیست استان با اشاره به شناسایی کانون های عمده خطر در بحث حریق گفت: بیشترین مشکل در نوار مرزی و منطقه حفاظت شده بیستون وجود دارد. متاسفانه بسیاری از آتش سوزی ها از پادگان های نظامی که سربازان به دلیل عدم دانش و به دنبال افروختن آتش کنترل شده هستند و به بیرون سرایت می کند آغاز می شود. هرچند در مهار آتش سوزی های گذشته یکی از نیروهای پای کار همین نظامیان بوده اند که با تمامی امکانات و تجهیزات به کمک آمده و در کنترل و مهار آتش سوزی کمک حال نیروهای محیط بانی و مردم بودند. در این خصوص مکاتبات لازم صورت گرفته و بر آموزش سربازان تاکید شده است.
در ادامه ی این گفتگو آزاد شیخ ویسی فرمانده یگان حفاظت محیط زیست کرمانشاه گفت:
هرساله چندین هزار هکتار بلوط زار زاگرس دچار حریق می شود بلوطی که مهمترین و ارزشمندترین گونه گیاهی منطقه زاگرس است که می بایستی با طول عمری حدود ۲ هزار سال به انسان ها خدمت بکند اما متاسفانه در اثر آتش سوزی ها از بین می روند.
شیخ ویسی افزود: بلوطی که به ما انسان ها خدمت می کند و اکوسیستم سالمی را در اختیار زاگرس نشینان قرار می دهد باید برای حفاظتش بودجه کافی اختصاص یابد و نسبت به نگهداریش حساسیت بیشتر داشته باشیم.

وی با اشاره به عدم تناسب بین نیرو و تجهیزات و گستردگی مناطق و میزان حریق افزود: محیط بان بمانند یک سرباز که از خاک وطن دفاع می کند با ایثارگری از محیط زیست پاسداری می کند. هر محیط بان باید بجای ۴ نفر کار کند تا حداقل وظیفه اش را انجام بدهد که این عین ایثار و از خودگذشتگی است.
وی در خصوص میزان آمادگی یگان گفت دستورالعمل های لازم به شهرستان ها ارسال شده و دستگاه های اطفا حریق تست و سرویس شده و با ۱۶ گروه واکنش سریع در کل استان آماده مقابله با حریق هستیم.
با توجه به اهمیت موضوع و برای بررسی میزان آمادگی استان برای مقابله با آتش سوزی در جنگل ها و مراتع گفتگویی داشتیم با مهندس انشاله کولانی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیز داری استان کرمانشاه.
مهندس کولانی با اشاره به لزوم آموزش جوامع محلی و نقش این مقوله در اقدامات پیشگیرانه گفت:
مجموعه ای از اقدامات آموزشی وترویجی در راستای ارتقاء دانش وتوانمندسازی جوامع محلی در راستای ترویج فرهنگ منابع طبیعی وکاهش حریق های احتمالی از سوی سازمان صورت گرفته که شامل موارد زیر است.
۱_تشکیل ۱۴ گروه همیاران طبیعت در ۱۴شهرستان درفضای مجازی
۲_برگزاری دوره های آموزشی اطفاحریق در شهرستان ها
۳_بهره گیری از توان دهیاران وشوراهای اسلامی وانعقاد تفاهم نامه
۴_ انعقاد تفاهم نامه به هلال احمر برای بهره گیری ازتوان امدادگران
۵_توزیع بروشور واطلاعیه بمنظور فرهنگ سازی
۶_دیوارنویسی با موضوعات منابع طبیعی
۷_بهره گیری از تعاونی ها وتشکل های موجود در شهرستان ها
۸-انعقادتفاهم نامه با بسیج واستفاده از ظرفیت پایگاه های مقاومت .
۹ _ بکارگیری همیاران طبیعت

۱۰ – انعقاد تفاهم نامه با امور عشایری
کولانی در خصوص شناسایی نقاط بحرانی گفت: بر اساس آنالیز حریق های ده سال گذشته تعداد ۲۵۵ منطقه بحرانی و‌نیمه بحرانی حریق در سطح استان شناسایی شده است که اقدامات پیشگیرانه همچون بکارگیری نیروهای دیده بان در فصل حریق از میان مردم بومی منطقه،تشگیل گروه های واکنش سریع در بین کارکنان اداره منابع طبیعی‌،ادارات عضو مدیریت بحران شهرستان ها و نیز گروه های اطفا حریق با محوریت دهیاری‌ها،تشکیل کمیته حفاظت در سطح شهرستان ها به مدیریت فرمانداران و… اشاره نمود.
وی تجهیزات موجود را برای مقابله با حریق چنین برشمرد: وسایل اطفاء حریق موجود در استان می توان به دستگاههای دمنده،خودروهای اطفاء حریق یا واترمیس،خودرو آتش نشان،فلاس بک،آتش کوب و دیگر وسایل اطفاء حریق انفرادی و گروهی اشاره نمود که در اختیار واحدهای مربوطه قرار دارد.
آنچه از گذر سال ها بر زاگرس گذشته دشواری ادامه حیات و به شماره افتادن نفس اندک پوشش گیاهی اس است اتفاقی ناخوشایند و البته ترسناک برای انسان ها چرا که با کم شدن پوشش گیاهی منطقه و از بین رفتن آن شرایط زیست برای ما زاگرس نشینان نیز دشوار شده و با تهدید مواجه می گردد.

از اینرو تلاش برای حفظ محیط زیست و گونه های گیاهی و حتی جانوری زاگرس مستلزم افزایش آگاهی عمومی نسبت به اهمیت موضوع و نیز همکاری و همراهی جوامع محلی و کلیه ی دستگاه های دولتی ذیربط است تا در سایه این وفاق شاهد زاگرس سبز و سرزنده ای باشیم برای زندگی راحت تر فرزندانمان در آینده…
گزارش و گفتگو از: م . بستار