انسان‌ها در زندگی نقش‌های مختلفی بر عهده می‌گیرند؛ برخی از این نقش‌ها از پیش تعیین‌شده‌اند، اما برخی دیگر را خودشان، آگاهانه و با درک مسئولیت، انتخاب می‌کنند. این انتخاب‌ها همان نقطه‌ای است که مسیر زندگی افراد را از کلیشه‌ها جدا کرده و تفاوت‌ها را رقم می‌زند.

در میان ما، کسانی هستند که فراتر از منافع شخصی، رسالتی انسانی را بر دوش می‌گیرند. آن‌ها مسیرهایی را انتخاب می‌کنند که نه‌تنها زندگی خود، بلکه زندگی بسیاری را متحول می‌کند. یکی از این افراد، جلال راه کشان است؛ کسی که سال‌هاست کارگاه صنایع دستی را برای افراد دارای معلولیت اداره می‌کند، نه برای کسب سود، بلکه برای آنکه فرصتی برای زندگی بهتر به آنان ببخشد. او از آن دسته انسان‌هایی است که در گمنامی، چراغ راه دیگران می‌شوند؛ فانوسی که مسیر امید را روشن می‌کند!
جلال راه‌کشان، بازنشسته سازمان بهزیستی، سال‌هاست که فراتر از وظایف اداری‌اش قدم برداشته است. او با هزینه شخصی، در گوشه‌ای از این سازمان کارگاهی تأسیس کرده تا افراد دارای معلولیت نه‌تنها مهارتی بیاموزند، بلکه فرصتی برای حضور در جامعه و کسب استقلال پیدا کنند.

کارگاه صنایع دستی “ویرا”، مجموعه‌ای مجهز برای تولید آثاری همچون منبت، معرق، میناکاری و دیگر صنایع دستی است. راه‌کشان با تأمین ابزار و مواد اولیه، امکان آموزش و تولید را برای معلولان علاقه‌مند فراهم کرده است. اما کار او تنها به آموزش ختم نمی‌شود؛ او با تلاش بی‌وقفه، تولیدات این هنرمندان را به نمایشگاه‌ها و بازارهای صنایع دستی می‌برد و زمینه فروش آن‌ها را فراهم می‌کند.

این کارگاه، تنها محلی برای کسب درآمد نیست؛ بلکه پنجره‌ای به زندگی اجتماعی است. بسیاری از افرادی که به دلیل شرایط جسمی خانه‌نشین شده بودند، با ورود به “ویرا” نه‌تنها مهارت و درآمد کسب کرده‌اند، بلکه از انزوا خارج شده و زندگی اجتماعی پرنشاط‌ تری را تجربه می‌کنند. تغییرات روحی و روانی این افراد، پیش و پس از ورود به کارگاه، گواه روشنی بر تأثیر عمیق این فضاست؛ جایی که امید، مهارت و زندگی دوباره درهم آمیخته‌اند.
در کارگاه “ویرا”، افراد دارای معلولیت تنها یک مهارت شغلی نمی‌آموزند؛ بلکه زندگی اجتماعی را نیز تجربه می‌کنند. تعامل با دیگران، افزایش اعتمادبه‌نفس و تقویت عزت‌نفس، از مهم‌ترین دستاوردهای آنان در این محیط است.

جلال راه‌کشان با نگاه وسیع و انسانی خود، نه‌تنها به شاگردانش آموزش می‌دهد، بلکه آزادی عمل آن‌ها را حفظ می‌کند. او هیچ‌گاه مسیر رشد را بر روی آن‌ها نمی‌بندد، بلکه فرصتی فراهم می‌کند تا هنرآموزان، پس از طی دوره آموزشی، به استقلال برسند.

فارغ‌التحصیلان کارگاه “ویرا” دو مسیر پیش روی خود دارند؛ می‌توانند در همین کارگاه به فعالیت مستقل ادامه دهند یا مسیر خود را جدا کرده و در محیطی دیگر به تولید صنایع دستی بپردازند. به این ترتیب، “ویرا” نه فقط یک کارگاه آموزشی، بلکه نقطه شروعی برای ورود به دنیای حرفه‌ای و اجتماعی است.
کارگاه “ویرا” نمونه‌ای از آن چیزی است که می‌توان با اراده، انسان‌دوستی و مسئولیت اجتماعی ساخت. اما برای تداوم و گسترش چنین فعالیت‌هایی، حمایت جامعه ضروری است. هر کسی می‌تواند سهمی در این مسیر داشته باشد؛ از خرید محصولات هنرمندان این کارگاه گرفته تا معرفی آن به دیگران و حتی حمایت‌های سازمانی و دولتی. اگر این مسیر هموارتر شود، افراد بیشتری که سال‌ها در سایه انزوا قرار گرفته‌اند، می‌توانند با تکیه بر توانایی‌های خود زندگی مستقلی بسازند.

” گاهی کافی‌ست دست کسی را نگیریم، بلکه تنها سنگ‌ها را از مسیرش برداریم ”
گزارش از: مهدی بستار