تاق بستان این سنگ نگاره ی بجای مانده از سده سوم میلادی و یادگار با شکوه دوره ساسانی از دل حوادث و وقایع تاریخی فراوان به سلامت عبور کرده تا اینچنین زیبا و با صلابت بر تارک شهر کرمانشاه خودنمایی کند.
این نخستین تابلوی سنگی در جهان که نشان از هنرمندی و چیره دستی ایرانیان باستان دارد به عنوان شناسنامه کرمانشاه باعث گردیده تا جهانیان نام کرمانشاه را در کنار نام با شکوه تاق بستان در حافظه ی تاریخی خود ثبت نمایند.
و این همان جایگاه و نقش میراث فرهنگی در ایجاد ارتباط و تعامل میان ملت هاست!

این اثر جاودانه ساسانی در دل کوه تاق بستان خیلی زود با تشکیل دولت مرکزی و بوجود آمدن ایران یکپارچه در تاریخ ۱۵ دیماه ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید تا ضمن تاکید بر لزوم نگهداری و صیانت از این شاهکار تاریخی، راه جلوه گری اش در جهان با ثبت جهانی هموار گردد.

از آن تاریخ تا کنون این اثر فاخر ملی برای تحقق آرزوی یک ملت در انتظاری طاقت فرسا به سر می برد، هرچند تاق بستان در سال ۲۰۰۷ در فهرست موقت میراث جهانی قرار گرفت اما گذشت ۱۶ سال از این موضوع هم نتوانست نقطه پایانی باشد بر چشم انتظاری مردم این سرزمین برای تحقق رویای ثبت جهانی تاق بستان!
در بررسی دلایل این مسئله ردپای عوامل مختلف دیده می شود از اهمال کاری ها و کوتاهی مسئولین تا تعرض های پیاپی به عرصه و حریم تاق بستان توسط همان مسئولین و برخی از مردم بواسطه چشم پوشی های مصلحتی نهادهای متولی در مقاطع مختلف را می توان اشاره نمود.
مسئله هرچه که بود هم اینک و در پی تغییرات مدیریتی در سازمان میراث فرهنگی استان و با روی کار آمدن محمدرضا سهیلی شاهد تکاپوی تازه ای برای ثبت جهانی این اثر با شکوه هستیم!

موضوعی که با سپردن مسئولیت سرپرستی سایت تاریخی تاق بستان به پویا طالب نیا که تجربه موفق ثبت جهانی اورامانات را در کارنامه خود دارد در مسیری هموار تر و نزدیک تر تا رسیدن به مقصود قرار گرفته ایم!

طالب نیا پس از تجربه ی ثبت جهانی اورامانات با انگیزه و تجربه ای مضاعف از عزم جدی میراث فرهنگی استان برای ثبت جهانی تاق بستان خبر داد و اظهار داشت: برای ثبت جهانی تاق بستان به عنوان آخرین پرده هنر فاخر ایران باستان در دوره ساسانی و یکی از شاخص ترین آثار تاریخی در دنیا در دوره مدیریت جدید برنامه هایی در دست اجرا داریم که از جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد.
-توجه ویژه به درخت رحمت به عنوان یکی از آثار ارزشمند تاق بستان
-چاپ تمبر یادبود تاق بستان
-نورپردازی ویژه محوطه در شب بعنوان یکی از آثار فاخر ایران
-طراحی و اجرای پیاده راه ویژه معلولین

سرپرست سایت تاق بستان در ادامه می گوید: در راستای دستیابی به هدف فوق به دنبال این هستیم که با برقراری تعامل با دانشگاه های معتبر داخلی و خارجی مرکز مطالعات دوره ساسانی را در تاق بستان راه اندازی کرده و آنرا به مرکزی برای مطالعه صاحبنظران و پژوهشگران ایرانی و غیر ایرانی تبدیل کنیم.
بدون تردید تحقق این هدف مهم(ثبت جهانی تاق بستان) مستلزم عزم و اراده ای جدی در میان مسئولین می باشد که سازمان میراث فرهنگی به عنوان متولی امر نقش مهمی در پیش برد این هدف بازی می کند.
محمد رضا سهیلی مدیرکل میراث فرهنگی استان در این خصوص می گوید: با توجه به اینکه تاق بستان نزدیک ترین سایت تاریخی به فرودگاه در کشور می باشد این ظرفیت را دارد که به مرکزگردشگری غرب کشور تبدیل شود.
سهیلی ثبت جهانی تاق بستان را گامی مهم در این راستا عنوان نمود و افزود: برای تحقق این امر جابجایی روستای تاق بستان باید به صورت جدی پیگیری شود که انجام این مسئله عزم جدی استانداری، شهرداری و راه و شهرسازی را می طلبد.
به جرات می توان گفت که روستای تاق بستان مهمترین مانع بر سر راه ثبت جهانی تاق بستان می باشد. هرچند اهالی این روستای پیوسته به شهر ساکنین اولیه و اصلی تاق بستان محسوب شده و از حق آب و گل برخوردار هستند اما همجواری با محوطه تاریخی تاق بستان آنها را در شرایط برزخی قرار داده بنحوی که به دلیل عدم ثبت جهانی نمی توانند از مزایای این همجواری بهره ببرند و از طرفی به دلیل قوانین سفت و سخت میراثی پیوستن به شهر برایشان توسعه به ارمغان نیاورده است!
لذا در چنین شرایطی رها کردن خاک آبا و اجدادی برایشان بهترین گزینه محسوب می گردد منوط به اینکه مسئولین شرایط بهتری برای اسکان جدیدشان فراهم نمایند.

داریوش فرمانی معاون میراث فرهنگی استان در این باره می گوید بحث جابجایی روستای تاق بستان موضوعی قدیمی است و بر اساس اسناد تاریخی به دست آمده ناصرالدین شاه قاجار حین سفر به عتبات عالیات دستور به جابجایی این روستا را می دهد که از آن زمان تا کنون این امر محقق نگردیده است!
فرمانی امکان انجام کاوش های باستانی و متعاقبا احداث سایت موزه را از مهمترین دستاوردهای جابجایی روستای تاق بستان عنوان می کند که خود این موضوع در روند ثبت جهانی تاق بستان تاثیرگذار می باشد.
با توجه به موقعیت منحصر به فرد تاق بستان می توان اذعان نمود که این مکان تاریخی ظرفیت بزرگی است که از آن می توان به عنوان بستری برای توسعه استان استفاده کرد. خواسته ای که به صورت مطالبه عمومی در مقاطع مختلف با وعده های بی سرانجام مسئولین توام گردیده و را به جایی نبرده است.

اینکه مدیریت فعلی میراث فرهنگی استان تا چه حد در انجام این مهم(ثبت جهانی تاق بستان و کمک به توسعه استان) مصمم و موفق خواهد بود موضوعی است که باید منتظر بمانیم و ببینیم!

گزارش از: م . بستار