حمیدرضا کرمی یکی از دهها جوان فعال در حوزه گردشگری کرمانشاه می باشد که در تلاش هستند تا شرایط رشد این صنعت را در کرمانشاه فراهم نمایند.
قدر مسلم خواسته ها، مطالبات و دغدغه های افرادی چون کرمی می تواند قابل اعتنا و راه گشا باشد چرا که با کمترین امکانات و انتظاراتی صرفا با دغدغه های فرهنگی وارد عرصه ای دشوار و پر چالش شده اند که جا دارد تصمیم سازان و مدیران این حوزه ضمن فراهم نمودن شرایط فعالیت برای آنها به خواسته هایشان توجه نمایند.
در ادامه گفتگوی اختصاصی با این فعال فرهنگی حوزه گردشگری را مرور می نماییم.

لطفا خودتان را معرفی بفرمایید

حمیدرضا کرمی هستم متولد ۱۳۶۳ دارای دکترای مهندسی شیمی و از فعالین حوزه گردشگری و رئیس هیأت مدیره‌ی انجمن صنفی راهنمایان گردشگری استان کرمانشاه.
نحوه ورودتان به این حوزه را توضیح دهید
از سال ۱۳۹۵ فعالیت خود را به طور جدی در زمینه عکاسی گردشگری آغاز نموده و به دنبال آن وارد عرصه راهنمایان گردشگری شدم. در سال ۱۳۹۸ به عنوان یکی از اعضاء هیأت مؤسس انجمن صنفی راهنمایان گردشگری استان کرمانشاه را تأسیس و در پی برگزاری انتخابات به عنوان رئیس هیأت مدیره‌ این انجمن انتخاب شدم.
چه شد که با رشته تحصیلی متفاوت وارد این عرصه شدید

علاقه مندی به موضوعات تاریخی و فرهنگی باعث گردید وارد عرصه گردشگری شوم لذا پس از طی نمودن دوره‌های آموزشی در حیطه‌ی راهنمایان گردشگری به عنوان عضوی از خانواده راهنمایان گردشگری مشغول به فعالیت در این عرصه شدم.
کمی راجع به اهداف و فعالیت های انجمن توضیه دهید
انجمن صنفی راهنمایان گردشگری همانند سایر انجمن‌های صنفی کارگری زیر مجموعه وزارت کار است.
این انجمن در مرداد سال ۱۳۹۸ با یک فرآیند انتخاباتی فعالیت خود را آغاز نمود. تا پیش از رسمیت یافتن انجمن تشکل‌های مردم نهاد دیگری در راستای توسعه‌ی گردشگری و پیگیری امور راهنمایان گردشگری فعال بوده است، اما انجمن صنفی راهنمایان گردشگری رسماً فعالیت خود را از سال گذشته آغاز کرد. انجمن با عضو گیری و همکاری تعدادی از راهنمایان گردشگری استان کرمانشاه کار خود را شروع کرد.
هدف مشترکی که در انجمن دنبال می شود دستیابی به حقوقی است که یک راهنمای گردشگری می باید داشته باشد، از جمله‌ی این حقوق پیگیری مباحث آموزشی، رفاهی، صنفی و سایر مواردی است که در این حیطه قرار می‌گیرد. در حال حاضر تعداد اعضای انجمن حدود ۸۵ نفر است که البته این تعداد نسبت به سایر استان‌های گردشگر پذیر بسیار کم است و جا دارد در آینده با توسعه‌ی زیرساخت‌های گردشگری از نظر کیفی و کمی به ارتقاء این قشر توجه شود. برای بهینه کردن کار انجمن و فعالیت‌های بهتر سلسله مراتب اعضاء در انجمن به شرح زیر است:
راهنمایان دارای کارت، افرادی که لوح راهنمایان گردشگری دارند، بلدهای محلی و فراگیران دوره‌ی راهنمای گردشگری که عضویت هر کدام از این دسته‌ها مزایای خاصی را برای آنان به دنبال دارد.
در مورد مناسبات حقوقی باید بگویم تمام تصمیماتی که در انجمن گرفته می‌شود برآیند تفویضی هست که از مجمع عمومی به هیأت مدیره شده، که به موجب آن هیأت مدیره برای بستن قراردادها و مشارکت‌های عمومی اختیار تام دارد، البته که نتایج مذاکرات و انعقاد تفاهم نامه‌ها باید به اطلاع اعضاء برسد. این مذاکرات با ذینفعان صنعت گردشگری و گروه‌های خارج از حیطه‌ی گردشگری مثل فعالان فرهنگی، اقتصادی و دولتی صورت می‌گیرد که می‌توانند برای پیشبرد اهداف گردشگری مثمرثمر باشند. اعضاء مکلف هستند نتایج این مذاکرات را به رسمیت بشناسند و در صورت علاقه‌مندی همکاری لازم را در فاز اجرایی آن با انجمن داشته باشند.
ظرفیت های گردشگری کرمانشاه را چطور می بینید و برای ارتقای آن چه کارهای باید انجام گیرد
با توجه به پتانسیل‌های کرمانشاه در جذب گردشگر ایجاد جاذبه های شهری یکی از مؤلفه‌های مؤثر در صنعت گردشگری می باشد.
کرمانشاه به لحاظ ساختار شهری توانایی تبدیل شدن به قطب گردشگری منطقه را دارد، اما زیرساخت‌هایی که باید بخش های دولتی و خصوصی فراهم کنند خیلی ضعیف است. برای نمونه بازار کرمانشاه یک مکان جذاب برای توسعه‌ی گردشگری شهری است، اما امکانات زیرساختی آن در جذب و ماندگاری توریست بسیار ضعیف است. بازار کرمانشاه یک بازار سنتی و زیبا است اما فضای کافی برای استراحت گردشگران در آن موجود نیست، وجود رستوران‌های سنتی و کافی شاپ‌ها در بازار امری الزامی است که متأسفانه بازار سنتی شهر از این امکانات بی بهره است. علی رغم اینکه بازار، محلی برای تولید است اما کارگاه‌های صنایع دستی بسیار کمی در بازار سنتی کرمانشاه موجود است و نقش بازار امروزه از تولید به عرضه تغییر پیدا کرده است. بر این اساس علی رغم زیبایی بصری و غنای تاریخی بازار، این هویت تاریخی شهری نتوانسته است نقش کامل خود را در جذب گردشگر ایفا کند. این نقیصه می‌طلبد تا از نهاد‌های اجرایی و بیرونی برای بهبود این بخش کمک بخواهیم، به طوری که ساخت و سازها باید در حوزه بازار متوقف شود تا به بخش سنتی بازار که ماهیتی قاجاری دارد و جداره‌ی آن که در دوره پهلوی ساخته شده آسیبی نرسد و تمامی آنچه که منظره شهری و سنتی بازار را از بین می‌برد حذف شود. همچنین ایجاد پیاده راه‌های مناسب و مکان‌هایی با اهداف خاص مثل خیابان‌های صنایع دستی، خیابان خوراک، بازارچه صنایع دستی، کافه‌های سنتی و … به ماندگاری گردشگر در شهر کمک می کند.
بازار فیض آباد که قدمتش به دوران زندیه بر می‌گردد در حال حاضر به یک متروکه تبدیل شده است و کار جدی برای احیای آن صورت نمی‌گیرد، با مرمت اصولی، این بازار می‌تواند به یک گذر صنایع دستی تبدیل و به جذب گردشگر کمک کند درست همانند اتفاقی که در بازار عودلاجان تهران افتاد.
در بحث زیبایی منظر، باید جداره بیرونی و درونی معماری بناها در محلات قدیمی حفظ و احیا شود، این‌ها مکان‌هایی است که قابلیت گردشگر پذیر بودن را دارند درست مثل خانه‌های قدیمی که باید امکان بازدید از آن‌ها برای گردشگران فراهم شود و با ایجاد کاربری خاص همانند اقامتگاه یا موزه از آنها مجدد استفاده و احیاء شود. شهرداری کرمانشاه در کنار سازمان میراث فرهنگی ‎ برای احیای ابنیه و ارتقاء روحیه‌ی جذب گردشگر در شهر می باید برنامه هایی را پیاده سازی کنند.
استان کرمانشاه پتانسیل‌های زیادی در زمینه‌های تاریخی، طبیعت گردی، اقوام و صنایع دستی دارد، اما متاسفانه بخش‌های مختلف توسعه‌ی صنعت گردشگری ارتباط منسجمی با هم ندارند و هر کدام بحث جداگانه‌ای را در پیش می‌گیرند.
برای پیشرفت این صنعت ابتدا باید افراد حوزه‌های مختلف یکدیگر را بشناسند و برای معرفی بهتر پتانسیل‌های استان با هم همکاری کنند. نبود یک وبسایت جامع برای معرفی دست آورد‌های حوزه گردشگری یک معضل بزرگی بود که انجمن برای رفع آن اقدام کرده است. به دلیل ضعف در تولید محتوا و ارائه آن عامه مردم به ویژه گردشگران شناخت چندانی نسبت به کرمانشاه ندارند بنابراین لازم است برای شناساندن بهتر کرمانشاه به سمت کیفیت سازی و نوآوری و بروز شدن گام برداریم و همزمان زیر ساخت‌های فیزیکی آن را هم فراهم کنیم.
خدمات سفر که توسط زیرشاخه‌های صنعت گردشگری همچون رستوران‌ها، سیستم حمل و نقل، مراکز اقامتی و… ارائه می‌شود باید در تمام نقاط استان کرمانشاه ارتقاء پیدا کند، راهنمایان و آژانس‌های مسافرتی باید خیلی تعامل بیشتری با هم داشته باشند. خدمات نباید تنها به افراد داخل استان محدود شود و باید بتوانند افراد خارج از استان و کشور را نیز جذب کند. ما زمانی در گردشگری به پایداری اقتصادی می‌رسیم که بتوانیم تورهای ورودی داشته باشیم و با ورود گردشگر پول از خارج از استان حتی خارج از کشور به کرمانشاه تزریق شود و اقتصاد گردشگری استان را توسعه دهد. متاسفانه در حوزه‌ی گردشگری سلامت در استان خیلی کار نشده است که البته وظیفه دولت است که زمینه را مهیا سازد و همراه با بخش خصوصی رایزنی‌های مناسب را برای تورهای ورودی سلامت استان کرمانشاه انجام دهد. آمار در زمینه گردشگری سلامت صفر است و متاسفانه گردشگران سلامت کشورهای همسایه که به قصد درمان وارد استان می‌شوند بدون دریافت خدمات گردشگری، به استان‌های دیگر می‌‌روند. متأسفانه در این زمینه استاندارد سازی لازم صورت نگرفته است با وجود اینکه پتانسیل‌های لازم اعم از بحث گردشگری و پزشکی در استان کرمانشاه وجود دارد.
گوشه ای از اقدامات صورت گرفته توسط انجمن را بیان نمایید
بمنظور معرفی ظرفیت های گردشگری کرمانشاه یک سری برنامه‌های آموزشی تحت عنوان شهرگردی که در قالب تورهای آموزشی و همچنین کلاس تربیت مربی گشت شهری با همکاری اداره‌ی میراث فرهنگی برای اعضای این انجمن اجرا شد و چند برنامه برای نهادهای بیرونی همچون شهرداری، بهزیستی، خانه‌ی مطبوعات و … انجام شد تا شهروندان بیشتر با مقوله‌ی گردشگری شهری آشنا شوند.
در انجمن یک پروتکل در بحث گردشگری شهری و استانی تنظیم شده است که متاسفانه تا کنون هیچ نهادی از این پروتکل استقبال نکرده. ایجاد کمیته‌های مختلف همچون کمیته‌ی آموزش، اکوتوریسم و تولید محتوا در ذیل فعالیت‌های انجمن به بهره‌وری بهتر کار کمک خواهد کرد.
یکی کارهای مهم انجمن در ماه‌های گذشته برگزاری فم تور یا به اصطلاح تور آشناسازی استان کرمانشاه بود که یکی از موفق ترین تورهای آشناسازی برگزار شده در سال‌های اخیر بوده است و به موجب آن ۲۰ فرد تأثیرگذار در حوزه‌ی گردشگری کشور به کرمانشاه دعوت شدند تا ضمن آشنایی با جاذبه‌های استان در بحث تولید محتوا برای هم میهنان همکاری کنند. حضور این مهمانان نقش بسزایی در معرفی استان کرمانشاه داشت. این برنامه به مدت ۵ روز در خرداد ماه سال ۱۳۹۵ برگزار شد که در ایجاد تولید محتوا در خصوص جاذبه‌های کرمانشاه در خارج از استان گام مثبتی بود. خروجی این برنامه منجر به ایجاد وب سایت انجمن صنفی راهنمایان گردشگری استان شد که تا اواخر تابستان بخش فارسی سایت بصورت کامل بارگذاری می‌شود و سپس دو بخش فرانسه و انگلیسی به سایت اضافه خواهد شد. این وبسایت با هدف معرفی گردشگری استان کرمانشاه و اخبار انجمن فعالیت می‌کند.
ایا کرمانشاه می تواند به قطب گردشگری غرب کشور تبدیل شود
کرمانشاه از نظر توانایی برای تبدیل شدن قطب توریستی پتانسیل بالایی دارد از نظر تاریخی و طبیعت بکر و زیبا و همچنین فرهنگ و تنوع قومی جایگاه ویژه ای دارد. اما متاسفانه در این خصوص ضعف‌هایی وجود دارد و آن نبوده زیر ساخت‌های مناسب است، ضعف در امکانات حمل و نقل شهری و بین شهری، ناکافی بودن تعداد اقامتگاه ها و هتل‌های استان کرمانشاه برای اهداف توسعه‌ای مخصوصاً که در ایام تعطیلات بزرگی چون نوروز این ظرفیت اقامتی جوابگوی مسافران نیست. در بعد خدمات ارائه شده به مسافران و گردشگران به ویژه مسافران بین المللی سیستم‌های خدماتی خیلی مناسب و بهینه ارزیابی نمی‌شوند. اگر به دنبال پیشرفت این صنعت هستیم باید علاوه بر بهبود امکانات به تقویت راهنمایان و به روز شدن علم آنها کمک شود و اگر تعداد آنها از نظر کمی بالا می‌رود باید به شدت بر بعد کیفی آن تمرکز شود. برای پیشرفت صنعت گردشگری استان باید علاوه بر راهنمایان، آژانس‌های مسافرتی نیز از نظر کیفی و کمی تقویت شوند. هر چند در این بازه زمانی به طور کامل و حرفه‌ای از راهنمایان و دانش آنها در بحث مسافران ورودی استفاده نمی‌شود؛ برای نمونه لازم است مسافران عراقی پس از ورود از مرز در اختیار یک آژانس گردشگری و راهنمای گردشگری مسلط قرار گیرند تا اولین حلقه‌های استاندارد گردشگری مشغول به ایفای نقش شوند اما این مهم اصلاً رعایت نمی‌شود.
از دغدغه های صنفی راهنمایان گردشگری بگویید
وی با گریزی به مباحث صنفی افزود یکی از دغدغه‌های راهنمایان گردشگری بحث بیمه آن‌هاست که راهنما را به عنوان یک شغل تحت پوشش حمایتی دولت قرار دهد. در زمان شیوع کرونا، راهنمایان گردشگری آسیب شغلی دیدند و کاملاً بیکار شدند و درآمدی نداشتند اما متأسفانه کمترین میزان تسهیلات را از دولت دریافت کردند. این ضعف به این خاطر است که راهنمای گردشگری هنوز به عنوان یک شغل از سوی دولت در نظر گرفته نشده است و این ضعف باید حتماً در مجلس و هیأت دولت حل شود. در این راستا لازم است انجمن‌ها تقویت شوند و به تبع تقویت نهادهای استانی کانون راهنمایان کشور قوی و کارآمد می‌شود که با این کار قدرت چانه زنی و تصمیم گیری بالاتر می‌رود و اثرگذاری این نهاد صنفی بیشتر می‌شود. بنابراین همه باید در این زمینه همکاری داشته باشند ولی هنوز فرآیند دولتی شدن این موضوع شکل نگرفته است که خود یک ضعف بزرگ محسوب می‌شود. دیگر مشکل راهنمایان در پرداخت دستمزد آن‌ها از سوی آژانس‌های مسافرتی است که عموماً کمتر از دستمزد واقعی پرداخت می‌شود و سازمان یا ارگانی برای پیگیری این حقوق وجود ندارد. حمایت و همکاری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برای به رسمیت شناختن نرخنامه‌ی راهنمایان گردشگری و ابلاغ آن به آژانس‌های خدمات سفر راه حل قطعی این معضل است.
چه نوع خدماتی به اعضای انجمن داده می شود
در خصوص خدماتی که به اعضاء ارائه می گردد مقوله‌ی آموزش در رأس برنامه‌های انجمن قرار دارد و برای دوره‌های آموزشی حداقل نرخ از اعضاء دریافت می‌شود، همچنین پیگیری خدمات رفاهی از دیگر مصوبات انجمن است که متأسفانه در حال حاضر به دلیل بحران کرونا این خدمات معلق مانده است. به سبب عضویت اعضاء در انجمن استانی خدماتی توسط کانون راهنمایان گردشگری کشور به اعضاء ارائه می‌شود از جمله تخفیف ویژه استفاده از خدمات نهادهایی مانند خانه کارگر و مجتمع‌های خدماتی و رفاهی که طرف قرارداد انجمن یا کانون هستند همچنین پیگیری حقوق راهنمایان همچون شکایت از تخطی پرداخت دستمزد، پیگیری تمدید مجوزها، نامه نگاری و معرفی نامه به نهادهای ذیصلاح از جمله‌ی اقدامات حمایتی انجمن از اعضاء است.
ارتباط انجمن با سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به شکل است
ارتباط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با انجمن راهنمایان گردشگری یک ارتباط مفید است و از توجه این سازمان به انجمن احساس خرسندی دارم. اما به خلاء قانونی شناخت حقوق راهنمایان گردشگری که منوط به شناخته شدن راهنما به عنوان یک شغل است نیز باید اشاره کرد. اگر این اتفاق رخ دهد یک گام حمایتی بلند رو به جلو است. انتظار دیگر از سازمان بحث احیای مکان‌های تاریخی است که باید بناها برای بازدید در اختیار صنعت گردشگری قرار بگیرد به ویژه اینکه راهنمایان و تورها از خدمات این مکان‌ها منتفع شوند. بحث‌های مرمتی باید شکل ویژه‌ای به خودش بگیرد. باید مطالعه‌ی لازم در مورد مسیرهای خاص گردشگری‌ صورت گیرد و از راهنمایان در این زمینه کمک گرفته شود. این زمینه‌ها می‌تواند گردشگری کشاورزی، گردشگری اکوتوریسم و گردشگری روستایی و عشایری و…. باشد.

جایگاه شهرداری در توسعه گردشگری و انتظارات انجمن از این مجموعه چه می باشد

نقش و جایگاه شهرداری در توسعه‌ی گردشگری بسیار مهم می باشد، سازمان فرهنگی، اجتماعی ورزشی شهرداری و اداره‌ی گردشگری آن سازمان سطح عالی همکاری را با انجمن دارند، در زمینه‌های مختلف انجمن برنامه‌های مشترک زیادی را با آن ها انجام داده است و شهرداری نیز در عوض کمک‌های خوبی را ارائه کرده از جمله در بحث تجهیز کتابخانه به انجمن کمک نمودند.
در بحث‌های خدمات رفاهی تفاهم نامه فی مابین منعقد شد که متأسفانه به دلیل بحران کرونا عملاً خیلی قابلیت پیگیری ندارد و منتظر هستیم ببینیم در آینده چه پیش خواهد آمد. خوشبختانه فهم گردشگری در شهرداری به ویژه اداره‌ی گردشگری آن بالاست اما انتظار می‌رود دیگر نهادهای شهرداری به کمک این عزیزان بیایند تا اهداف توسعه‌ی زیرساختی گردشگری پیشرفت داشته باشد. اگر شهربازی مناسب و مدرن و مکان‌های تفریحی بهتری ایجاد شود، منظر شهری تقویت شود و در کنار آن خیابان‌های گردشگری همچون خیابان خوراک، خیابان مشاغل و خیابان صنایع دستی داشته باشیم می‌تواند کمک شایانی به توسعه گردشگری کند. هدف اصلی باید بر ماندگاری گردشگر معطوف شود. در این خصوص در سال‌های قبل، کرمانشاه یک مسیر گذری بوده و خیلی به شهری برای ماندگاری گردشگر در آن توجه نمی‌شد. البته با تلاش‌های صورت گرفته این روند بهبود پیدا کرده است. از طرفی ایجاد زیرساخت‌های مناسب این زمینه را توسعه خواهد داد و باعث جذب و ماندگاری توریسم و گردشگری داخلی و خارجی می‌شود.
گفتگو از: سپیده زارعی
منبع: هفته نامه سلامت کرمانشاه