معلولان با وجود مشکلات جسمی و حسی ناشی از معلولیت، باید همچون دیگر افراد سالم جامعه از امکانات رفاهی، اجتماعی و تفریحی برخوردار شوند. باید برای افزایش آگاهی عمومی، درک پذیرش افراد دارای معلولیت و تجلیل از دستاوردها و مشارکت های آنها و از بین بردن موانع جسمی تکنولوژی و نگرشی برای افراد معلول و همچنین ایجاد شده امکانات رفاهی و تفریحی و گردشگری تلاش کنیم.
حال سوال اینجاست که در جامعه ما و در صنعت گردشگری برای حضور این عزیزان و استفاده از امکانات گردشگری چه راهکارهایی اندیشیده شده است؟ استان کرمانشاه این پتانسیل پاراتور را برای آنها فراهم کرده است؟ فعالین حوزه گردشگری می توانند با ایجاد سفرهای ویژه معلولین و سالمندان با استفاده از امکانات استاندارد و تجهیزات تخصصی و همراهی افراد آشنا به این مسائل، از سفر و گشت و لذت ببرند. پاراتور از دو واژه «پارا» و «تور» ایجاد شده پارا به معنی همراه و کنار و تور هم برنامه‌های گشت است.
در این مورد با خانم ندا عزیزی گفتگویی داشتم و گفته ها و ناگفته هایی را در خصوص حلقه مفقوده گردشگری معلولان بیان شد:
۱_آیا تا به حال در برنامه های تورهای آژانس گردشگری شرکت کرده اید؟ و چنین برنامه‌هایی ویژه معلولین برگزار شده است؟
متاسفانه تا به الان فرصت استفاده از تورهای مسافرتی و گردشی را نداشته ام و شاید دلیل آن یکی به خاطر حساسیت های خانواده‌ باشد که به دلیل شرایط خاص من مدام دچار دل نگرانی هستند و دلیل دیگرش را می توان چنین بیان کرد که اصلا چنین برنامه‌های گردشی در غالب تور برای افراد معلول و دارای شرایط خاص را نشنیدم و ندیدم که در استان کرمانشاه برگزار شده باشد و برنامه های مخصوص ویژه معلولین طراحی کرده باشد که بتواند برای افراد معلول که نیاز به کمک و حمایت دارند را با برنامه و ولیدر مجرب در غالب یک تور تفریحی و گردشگری اوقات شادی را فراهم کند. البته در استان های تهران و یکی دو شهر دیگر به واسطه انجمن‌های معلولینی که دارد مسافرت های گروهی با امکانات و اندیشیدن تمامی تدابیر لازم ویژه این افراد ترتیب داده اند ولی متاسفانه در کرمانشاه شاهد چنین برنامه‌هایی نبودیم.
۲_آیا زیرساختهای گردشگری در استان ویژه معلولان طراحی شده است؟
درخصوص زیرساخت‌های گردشگری کاستی‌هایی وجود دارد به عنوان مثال در تعطیلات که همراه خانواده به سایت بیستون رفته بودیم درقسمت پلکانی که به محوطه آبشار مانندی می رسد و تقریباً نزدیک سراب بیستون است راه دارد که به صورت شیب دار برای عبور افراد معلول با شرایط خاص تداعی شود مسیری را برای تردد ویلچر درست کند که باعث آسیب نشود چرا که پله ها و مسیر سنگلاخی خود مانع عبور ویلچر و افرادی که با عصا حرکت می کنند می شود ، در تجربه خود در این مسیر داشتم واقعاً سخت بود و مشکلاتی برایم ایجاد کرد.
و مثالی دیگری که می توان گفت در خصوص جاهای دیدنی و حتی پارک ها، وجود مسیرهای جدولی است. که در بیشتر پارک ها و جاهای گردشگری تعبیه نشده یا در قسمت های بلوار های پیاده روی که می‌توان از پتانسیل تورهای پیاده روی آنها بهره‌مند شد و حتی در قسمت پارک کوهستان چنین جایگاه های خاصی وجود ندارد. همچنین در قسمت بازارچه طاق بستان که در ایام نوروز برپا می شود متاسفانه جایگاه و مسیر خاصی را برای ورود ویلچر مشخص نکردند تمام مسیر ماسه‌ای است که باعث گیر کردن ویلچر می شود. و یا کافه هایی که در این مکان های گردشگری ساخته می شود به راحتی مسیری را برای ورود افراد معلول و دارای شرایط ویژه تعبیه نکردند.

۳_به نظر شما اهداف گردشگری برای معلولین چگونه باید برنامه ریزی شود آیا برای بازدید از اماکن گردشگری، امکانات لازم برای این افراد در نظر گرفته شده است؟
در خصوص برنامه ریزی باید گفت آژانسی که می‌خواهد پاراتور را ترتیب دهد یا خودش از نماینده معلولین باشد و یا اینکه با مشاوره ویژه معلولین مشورت کند که برای هر یک از این عزیزان چه شرایط و امکاناتی را در این تور باید فراهم کند، مثلاً برای ناشنوایان می توان یک مترجم گفتار همراه داشته باشند اما برای نابینایان و افراد دارای ویلچر لازم است یک سری شرایط فیزیکی و ویژه ای نیز فراهم شود. شرایط فیزیکی شامل این که با توجه به مسافت و مکان تفریحی از شهری به شهر دیگر یا از کشوری به کشور دیگر یک سری امکانات را فراهم کرده باشند مثلاً یکی مثل من که از ویلچر استفاده می کنم برنامه تور طوری طراحی شده باشد که نیاز نباشد یکی از اعضای خانواده را با خود ببرم و یا اینکه برای همراهی دوستی هزینه های اضافه را متحمل شوم. باید طوری باشد که بتوانم با استفاده از امکانات تور به راحتی از این سفر لذت ببرم، افرادی متخصص همراه با تور باشد که به معلولین نیازمند کمک کنند و این افراد را خود آژانس ها و شرکت های گردشگری همراه کرده باشند. لیدر تور جاهای دیدنی که می‌خواهد مسافران دارای شرایط ویژه را ببرد می تواند با یک مشاور تمامی مسیر را از قبل بررسی کند که از لحاظ زیرساخت، مناسب افراد هست یا نه، که به راحتی از مسیر
نهایت لذت را ببرند.
در کل مواردی که حائز اهمیت است یکی وسیله نقلیه مناسب با توجه به مساحت و یکی خدمت‌رسانی به افرادی هست که نیاز به کمک دارند.
۴_به نظر شما چه تعاملی می‌توان بین سازمان بهزیستی و گردشگری استان ایجاد شود تا روند گردشگری این عزیزان بهبود یابد؟
صادقانه بخواهم بگویم خود بهزیستی خیلی روی مددجوهایش اشراف ندارد که بدانند من ندا عزیزی که مددجوی آن هستم برای یک مسافرت کوتاه یا یک تفریح درون استانی به چه امکاناتی نیاز دارم. خیلی به جزئیات مسلط نیستند و فقط کلیات را می‌دانند. خود این سازمان هم میشه گفت در خیلی از ارگانها نماینده‌ای از معلولین را داشته باشد شرایط ویژه را بتواند درک کند، اما متاسفانه چنین نیست. ۹۲ درصد کارمندان بهزیستی افراد غیر معلول هستند دغدغه و درد و رنج هایی که یک شخص دارای معلولیت را نمی‌توانند به راحتی درک کنند از نظر من عملاً سازمان بهزیستی نمی‌تواند کمکی در این مورد به امور گردشگری داشته باشد. ولی بهزیستی می‌تواند در زمینه‌های تامین وسایل نقلیه ایاب و ذهاب تعبیه شده افراد معلول در تورهای گردشگری و مسافرت های ویژه معلولین کمک کند. همچنین می تواند کمک هزینه هایی را برای تامین پرستار هایی که همراه معلولین هستند و به آنها کمک می کنند متقبل شود و یا اینکه یک سری ابزار ها را در اختیار آژانس ها قرار دهد مثل تعدادی ویلچر در اختیار آنها قرار دهد و همچنین در مورد نیازهای هر نوع معلولیتی آگاهی های لازم را برگزارکننده های تورهای ویژه معلولین یا پاراتور ها بدهد.
۵_توقع و انتظارات شما از مسئولین و فعالان حوزه گردشگری چیست؟
به عنوان یک معلول خیلی دوست دارم که یک تور گردشگری پیدا شود و این جسارت را در استان مان به خرج دهد که یک بار برای امتحان هم که شده برای محکم شدن امکانات خودش یک تور یک روزه و داخل استانی برگزار کند و برنامه های ویژه ای را برای معلولین در نظر بگیرد که می توان گفت قدم اولی برای محک زدن امکانات گردشگری استان باشد چراکه در استانهای دیگر چنین برنامه هایی اجرا شده است. البته باید از لحاظ هزینه هم سنگین نباشد و از نظر امکانات باید متناسب با نوع معلولیت این عزیزان در نظر گرفته شود.
گفتگو از : سپیده زارعی