خانواده های دارای فرزند دچار معلولیت های ذهنی یا جسمی و حرکتی این روزها از نگرانی های خود در سایه همه گیری ویروس کرونا می گویند و اینکه نگران کرونا باشند یا نگران بچه هایی که به دلیل وقفه افتادن در دریافت خدمات توانبخشی و آموزشی آنها مثل شمع مقابل چشم هایشان آب می شوند.

خانواده ها و والدین عنوان می کنند؛ در دوران همه گیری کرونا و با اعمال برنامه ها و طرح هایی مبنی بر رعایت فاصله اجتماعی و محدودیت ها و تعطیلی مراکز توانبخشی و مراقبتی و آموزشی ، بعلت همین تعطیلی ها مجبورند فرزندان معلول خود را در خانه نگه دارند. در حالیکه والدین تخصص و توانایی ارائه برخی آموزش ها، خدمات توانبخشی و مراقبتی خاص به این بچه ها را ندارند.

با اینکه آموزش ها و یا بخشی از خدمات توانبخشی متاثر از همه گیری کرونا و تعطیلی های مراکز توانبخشی بصورت مجازی ارائه می شود و حتی از نظر زمانی می توان گفت مدت زمان بیشتری صرف ارائه این فعالیت های مجازی می شود ولی از آنجایی که والدین تخصص ، توان و مهارت انتقال این آموزش ها و خدمات را ندارند عملا ، بنا بر گفته خود والدین و مسئولین توانبخشی، نه تنها در برخی موارد نتیجه رضایت بخش نبوده است بلکه بنا بر گزارش خانواده ها، عملا منجر به ایجاد تنیش و عصبانیت و حتی دعوا بین بچه ها و والدین شده است.

مادر یکی از توانخواهان می گوید: بطور مستمر پیگیر بازگشایی مرکز توانخبشی است که فرزندش تا پیش ا زکرونا در آن ثبت نام کرده بود است چون عملا با تعطیلی مرکز با اینکه در منزل با فرزندش بصورت مجازی کار می کند ولی در بیشتر مواقع همین آموزش ها و یا همکاری نکردن کودک ، باعث ایجاد تنش بیشتر فضای ارتباطی او با فرزندش شده است.

مادر یکی دیگر از توانخواهان می گوید: برخی ناتوانی های ذهنی بصورتی است که باید بطور مستمر و مداوم خدمات توانبخشی و آموزشی در مورد آنها صورت گیرد و این نوع آموزش ها بصورت تخصصی در مراکز توانبخشی ارائه می شود اما با شرایط ناشی از کرونا تنها امکان ارتباطی و آموزشی این بچه ها از آنها گرفته شده است.

معلولان که معمولا ۱۰ درصد هر جامعه را تشکیل می دهند ، شمار کمی نیستند . این افراد همواره و در شرایط عادی مشکلات خاص خود را دارند. مشکلاتی که بنوعی در مقایسه با افراد عادی ، آنها را با چالش های بیشتری در زندگی مواجه می کند. حال با فراگیری کرونا علاوه بر مشکلاتی که از پیش داشتند ، اعمال محدودیت های اجتماعی ، حمایت هایی که از آنها می شد هم با محدودیت های همراه شده است.شرایطی که برای همگان خاص است اما زندگی معلولان به دلیل شرایط خاص تری که دارند ، سخت تر از قبل شده است . در این خصوص یکی از توانخواهان که از نظر جسمی و حرکتی دچار مشکل است می گوید: ستاد مقابله با کرونا اگر بتواند شرایط ویژه و خاص ما را در نظر داشته باشد و با توجه به اینکه معلوم نیست کرونا تا چه زمانی ادامه دارد فکری و راهکاری در ارائه برخی خدمات توانبخشی به معلولان داشته باشد کمک بزرگی به این قشر داشته است.

وی می افزاید: برخی خانواده با پدیده چند معلولیتی مواجه هستند که این خانواده ها به حمایت های بیشتری نیاز دارند ولی در شرایط ایجاد شده ناشی از کرونا که تاکید بر محدودیت های ارتباطی می شود عملا این خانواده ها در تنهایی خود به سر می برند.

شیوع کرونا در سراسر جهان منجر به ایجاد نگرانی‌هایی برای همه مردم شده است، اما برخی از گروه‌ها از جمله افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن و معلولان با خطرات اضافی و همچنین اضطراب بیشتری مواجه‌ هستند.

نکته قابل توجه این است که فارغ از محدودیت ها و تعطیلی های مراکز توانخبشی و کمتر شدن حمایت های مورد نیاز از معلولان بخش دیگری از مشکلات این قشر جنبه روحی و روانی نیز دارد به این صورت که در چنین شرایطی همه افراد با شیوع کرونا نگرانی های خاص خود را دارند، اما از آنجا که معلولان در گروه افراد پرخطر هستند و انجام اقدامات حفاظتی در برابر کرونا برای آنها سخت‌تر است، شنیدن اخبار و گفته هایی مبنی بر اینکه آنها بیشتر در معرض خطر هستند باعث بروز مشکلاتی روحی و افسردگی بیشتر آنها می شود.

یک روانشناس بالینی در این خصوص می گوید: معمولا در اخبار مرتبط با کرونا برای اطمینان خاطر دادن به اقشار دیگر این طور عنوان می شود که کرونا بیشتر افراد با شرایط خاص که معلولان هم در شمار آنها هستند را تهدید می کند و همین منجر به ایجاد استرس و اضطراب بیشتر آنها می شود.

وی می گوید: با توجه به نیاز معلولان در انجام کارهای روزمره به سایر افراد اعم از پرستاران در منزل و دریافت خدمات توانخبشی از مراکز مرتبط با همه گیری کرونا و ناگزیر شدن از بسته شدن برخی روابط اجتماعی عملا این افراد زندگی سخت تری دارند زیرا بخش عمده ای از حمایت هایی مورد نیاز آنها دیگر وجود ندارد.

این روانشناس بالینی میگوید: در شرایط خاصی که کرونا برای همه ایجاد کرده است باید معلولان به طور ویژه تری در نظر گرفته شوند. با توجه به اینکه این قشر از جامعه در شرایط عادی نیز با سختی ها و چالش های متعددی برای گذران زندگی روزمره خود مواجه هستند قطعا در شرایط خاصی همچون فراگیری کرونا نیاز است برای رسیدن به همان حالت عادی زندگی خودشان بطور خاص تر و ویژه تری در برنامه ها و طرح های اعلام شده ملاحظه شوند.
هیچ چشم انداز روشنی در مورد کرونا وجود ندارد، اینکه چه زمانی واکسن آن بصورت همگانی توزیع می شود، بنابراین لازم است برای قشر خاصی در جامعه همچون معلولان که با شرایط ویژه تری مواجه هستند، تمهیدات خاص تری اعمال شود.

مهدی ساعدی فعال حوزه معلولیت