انسان هرچقدر هم غرق دریای تکنولوژی شود و یا سوار بر امواج شبکه های اجتماعی زمان و مکان را درنوردد تنها کتاب است که چاره کار او خواهد بود! چاره ی اندیشه ورزی، یافتن راه حل مسائل، حال خراب، فرهنگ … و این مورد اخیر دقیقا همانی است که به انسان محتوی می دهد، او را هویت می بخشد و راه را بر او می نمایاند! این چنین است که فرهنگ بازیگردان اصلی زندگی و کتاب حافظ و اشاعه دهنده آن شناخته می شود.
اگر شهر را به عنوان موجودی زنده فرض کنیم از فرهنگ می توان به عنوان روح آن نام برد. با پذیرش اهمیت فرهنگ یک گام به “مفهومی به نام کتاب” نزدیکتر می شویم؛ گنجینه ای از اسرار اقوام و ملل گوناگون در طی تاریخ و پلتفرمی از هرآنچه که انسان ها اندیشه و تجربه کرده اند برای دست به دست شدن و ماندگاری در تاریخ و اینگونه است که کتاب را نماد و نشانگان فرهنگ می دانند.
اگر از بحث های تکراری و کلیشه ای همچون میزان سرانه مطالعه، تعداد جلد و عنوان کتاب عرضه شده در بازار، تعداد کتاب فروشی ها و گردش مالی آنها و آمار و ارقامی از این دست و نسبتشان با توسعه فرهنگی بگذریم با اطمینان می توان به این موضوع اشاره کرد که جایگاه و اهمیت مفهومی بنام کتاب در یک جامعه بیانگر عمق بینش و نگرش مردمان آن جامعه به هستی است و این خود لازمه توسعه پایدار می باشد.
در ایران همزمان با گسترش تکنولوژی های ارتباطی شاهد کاهش چشمگیر میزان اقبال افراد به کتاب هستیم گویی رابطه ای معنی دار و معکوس میان این دو مفهوم وجود دارد بنحوی که رشد تکنولوژی نیاز به مطالعه کتاب را کاهش می دهد! اما مطالعه این وضعیت در کشورهای توسعه یافته غیر از اینرا نشان می دهد لذا برای یافتن چرایی کاهش مطالعه در جامعه امروز ایران باید دلایل را در جای دیگری جستجو کرد.
یکی از بسترهایی که اطلاعات لازم برای رسیدن به یک تحلیل درست را در اختیار ما می گذارد مدیران و مسئولین هستند؛ اینکه کتاب از چه جایگاهی در سیاست گذاری های آنها برخوردار است و چه میزان منابع مالی در این حوزه صرف می کنند و در مجموع میزان توجه و اهتمام آنها به فرهنگ کتابخوانی تا حدود زیادی وضعیت جامعه را در این حوزه عیان می سازد، موضوعی که در استان کرمانشاه از شرایط مطلوبی برخوردار نبوده و مسئولین بویژه مدیران فرهنگی تلاشی برای اشاعه فرهنگ کتابخوانی و حمایت از دست اندرکاران این عرصه نمی نمایند. بی توجهی به حوزه کتاب نقطه اشتراک مدیران نهادها و دستگاه های دولتی در کرمانشاه است و توجه ناچیز به این حوزه از سوی برخی مسئولین نه از سر دردمندی که از روی رفع تکلیف و گاهی پُر نمودن رزومه کاری است، این موضوع بعلاوه مشغله روزمره مردم موجب شده عرصه کتاب به خلوتگاهی تبدیل شود که تنها کسانی در آن به جولان بپردازند که با چاشنی عشق از خیلی چیزهای دیگر خود در زندگی گذشته اند!

نمونه این آدم های عاشق را که در شهر و استان ما کم و نادر هستند می توان آقا و خانم “بیدل” مثال زد، زوج جوان و عاشقی که سالهاست کتاب را به دلخوشی خود تبدیل کرده اند و با عرضه این مقوله فرهنگی علاوه بر امرار معاش حال خوش را برای خود جستجو کرده و به دیگران پیشنهاد می دهند.
***
آپارتمانی پنج طبقه در مرکز شهر که می توانست به هر کسب و کار دیگری اختصاص یابد و برای مالکش درآمدی قابل توجه به ارمغان آورد هم اینک با برافراشته شدن تابلویی با این مضمون
“خانه کتاب” توسط این زوج فرهنگ دوست به بزرگترین مرکز فرهنگی با محوریت کتاب در کرمانشاه تبدیل شده است. در این مجموعه فرهنگی با پنج طبقه انواع محصولات و کالاهای فرهنگی مانند انواع کتاب با موضوعات مختلف، کتاب کودک و نوجوان، نوشت افزار و وسایل کمک آموزشی، صنایع دستی و… عرضه می گردد.
آرش بیدل بنیانگذار و مدیر مجموعه فرهنگی خانه کتاب که مجموعه دیگری با نام کتاب شهر را هم اداره می کند همراه با همسر خود و از سال ۸۳ به این کسب و کار روی آورده وی در پاسخ به کنجکاوی گزارشگر مبنی بر علت راه اندازی چنین مجموعه ای می گوید: از خیلی سالها پیش شاید ۳۵ سال قبل به کتاب و کتابخوانی علاقه داشتم و بر اساس همین علاقه مشتری ثابت نمایشگاه های بین المللی کتاب در تهران بودم تا اینکه این عشق و علاقه مرا به سمت راه اندازی مجموعه ای فرهنگی برای عرضه کتاب و سایر مقوله های فرهنگی هدایت نمود و با دو برند خانه کتاب و کتاب شهر داستان این عاشقی آغاز گردید.
از او می پرسم در این اوضاع اقتصادی و شرایط کنونی جامعه حالا چرا کتاب؟! که پاسخ می دهد: کاری غیر از فروش کالای فرهنگی بلد نیستم!
بیدل با بیان این جمله راه هر گونه بهانه جویی را بر خود می بندد تا به کاری که اتفاقا خیلی هم خوب بلد است بپردازد و کارهای دیگر را بی آنکه به محک آزمون و خطا درآورد به اهلش بسپارد.
می گویم هزینه های زندگی را در می آورد؟
می گوید: کار کتاب سود کمی دارد اما برکت دارد و در کنار آن دوستان خوبی می یابی و حال دلت خوب می شود.
بنیانگذار خانه کتاب ادامه می دهد: در مجموعه خانه کتاب با گردآوری بیش از ۱۵ هزار جلد انواع کتاب محیطی را فراهم نموده ایم تا شهروندان بدون دغدغه و در آرامش به مطالعه کتاب بپردازند و اگر خواستند کتابی هم خریداری نمایند. با این کار علاوه بر فراهم نمودن محیطی امن برای خانواده ها بویژه خانم ها جهت گذران اوقات فراغت به ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی در کرمانشاه هم کمک می نماییم.
در ادامه گفتگویی هم با خانم جمشیدی داشتیم او که در طی این سال ها پا به پای همسر خود بلکه بیشتر و بعضا جلوتر به رتق و فتق امور هر دو مجموعه “کتاب شهر” و “خانه کتاب” می پردازد در توصیف شغل خود می گوید:
عرضه کتاب و دیگر محصولات فرهنگی شغلی است که زن و مرد ندارد و کسی جنسیتی به شما نگاه نمی کند. این شغل برخلاف آنچه در اذهان حک شده کاری سخت و دشوار است اما در آن خانم ها احساس امنیت می کنند و به شما به عنوان فروشنده نگاه نمی کنند بلکه شما را کارشناس کتاب می خوانند.
او می گوید همین که توانسته ایم در کنار مکان های تجاری بزرگ این دو مجموعه را چنان جا بیاندازیم که شهروندان برای پرسیدن و دادن آدرس می گویند جنب کتاب شهر یعنی یک موفقیت و این موفقیت صرفا به حساب من یا همسرم نوشته نمی شود بلکه حاصل یک کار تیمی برای خدمت به فرهنگ شهر است!
در حین گفتگو مرد میانسالی وارد شد پیش از آنکه به سراغ قفسه های کتاب برود از او پرسیدم یک جمله در توصیف این زن و مرد ( آقای بیدل و خانم جمشیدی) بگو؟
مرد میانسال با کمی درنگ گفت: این دو نفر به فرهنگ این شهر کمک می کنند و خوشحالم که همچین همشهریانی دارم. برخی تنها کتاب فروش اند اما عده ای بمانند این زوج “فرهنگ ساز” هستند.
در پایان این گزارش گفتگوی مختصری داشتم با پرسنل خانه کتاب که نکته نظرات آنها را در ادامه مرور می کنیم.
امیر توکلی شاعر و نویسنده: از اوائل سال ۹۰ به کار عرضه کتاب و کتابداری مشغول هستم جایگاهی مقدس و شریف که به انسان مناعت طبع و قناعت می آموزد.
سپیده یاراحمدی کارشناس کتاب کودک و نوجوان: به عنوان اولین تجربه کاری خانه کتاب را محیطی فرهنگی و امن برای یک خانم می بینم.
زهرا باقری کارشناس فروش کتاب و مدیر داخلی مجموعه خانه کتاب: اولین کار جدی خود را از پانزده سال پیش و با این زوج فرهنگ دوست آغاز کردم که از این بابت خوشحال هستم.
گفتنی است “خانه کتاب” در پنج طبقه با سرمایه ای بالغ بر بیست میلیارد ریال و اشتغالزایی برای ۵ نفر( بزودی تا ۱۰ نفر) به عرضه انواع کتاب(پانزده هزار جلد) و دیگر محصولات فرهنگی می پردازد. این مجموعه بزرگ فرهنگی واقع در خیابان شهید اشرفی اصفهانی(بالاتر از میدان مصدق) روبروی اداره کار جنب فروشگاه رفاه همه روزه در دو نوبت صبح و عصر آماده ارائه خدمات به همشهریان می باشد.
گزارش و گفتگو: م . بستار