میلیون‌ها انسان در سراسر جهان از انواع و اقسام مکمل‌ها برای مقاصد متعددی همچون: افزایش وزن، حفظ سلامتی، کاهش وزن، افزایش حجم و عضله سازی استفاده می‌کنند. البته بعضی از این مکمل‌ها، آنگونه که تبلیغ می‌کنند مفید و موثر نیستند و حتی ممکن است آسیب زا نیز باشند. مکمل‌های ورزشی به شدت در میان بدنسازان رایج شده و میزان استفاده از آن ها رو به افزایش است.
سلامت زنان و مردان همیشه در خطر مصرف داروهای کورتونی قرار دارد، داروهایی که کشور مبدا مشخص و شناسنامه‌ای ندارند و بدون هیچ نظارت و مشاوره پزشکی تجویز و به قیمت بسیار زیاد در باشگاه‌ها و یا فروشگاه‌ها و حتی توسط دلالان توزیع و فروخته می‌شود. متقاضیان این محصولات پول زیادی برای خرید داروها صرف می‌کنند و در انتها در می‌مانند از رویای خوش اندامی.
به صورت کلی مکمل های ورزشی که حاوی ترکیبات مورد تایید FDA هستند عوارض جانبی بسیار کمی دارند مانند مشکلات گوارشی یا حساسیت های پوستی. ولی برخی از مکمل های بدنسازی که حاوی ترکیبات غیر مجاز هستند می توانند عوارض جانبی جدی داشته باشند و مشکلاتی را برای سلامتی ورزشکار به وجود آورند.
مکمل‌های مختلف باشگاهی که به صورت آنلاین و بدون نسخه به فروش می‌رسند یا توسط کارکنان باشگاه و دوستان یا همسالان در باشگاه تجویز و توصیه می‌شوند، ممکن است که حاوی ترکیبی از مواد از جمله تستوسترون و سایر آندروژن ها، مهارکننده های آروماتاز، HCG، مهارکننده های فسفودی استراز، حتی بعضی مواد محرک مخدری و غیره باشند. گاهی اوقات حتی در یک مکمل مستقیما هورمون ریخته می‌شود!
عوارض مکمل بدنسازی شامل موارد زیر می‌شود که متاسفانه گاهی هم غیرقابل بازگشت است.
۱٫ سرکوب نظم طبیعی تستوسترون در بدن
۲٫ رشد غیرطبیعی سینه در مردان به نام ژنیکوماستی
۳٫ سطوح بالای کلسترول منجر به حملات قلبی و سکته مغزی
۴٫ آسیب به کبد و کلیه
۵٫ مشکلات قلبی
۶٫ تمایلات غیرطبیعی انعقاد
۷٫ کاهش کلسترول خوب
۸٫ کوتاهی قد در نوجوانان
۹٫ ایجاد عفونت
۱۰٫ افزایش گلوکز خون
۱۱٫ ایجاد آکنه و پوست چرب
۱۲٫ تعداد کم اسپرم در مردان
۱۳٫ مردانه شدن زنان
۱۴٫ ایجاد مشکلات در زندگی جنسی
۱۵٫ اختلالات روانی و وابستگی
و شاید بتوان گفت اینها کمترین آسیبهای ممکن هستند ، ما به واسطه ی شغلمان شاید عوارض وحشتناکی مثل فلج شدن جوانانی بوده ایم که میخوستند یک شبه به رویای خوش اندامی برسند ، جوانی که به خاطر استفاده از مکمل کراتینی که مشخص نبود چه چیزی را درون مکمل ریخته و به خورد این جوان داده بودند هر دو کلیه اش از کار می افتد ، یک هفته به کما میرود و در نهایت حس هر دو پا را از دست میدهد. شاید بارها از خودش پرسیده است که آیا ارزشش را داشت؟
در مورد دیگری هم مشاهده شده که عوارض کورتونی دارویی که به جوانی داده شده بود تا او نیز به رویای خوش اندامی برسد باعث شده بود تا عملکرد رگ‌هایی که خون را به سر استخوان ران (فمور) می‌رساند، مختل شود و خون به اندازه کافی به سر استخوان‌های ران نرسد.
به‌دنبال کاهش یا قطع خون‌رسانی به سر استخوان ران، سلول‌های آن می‌میرند. بررسی‌ها نشان می‌داد که یکی از مصرف داروهای حاوی ترکیبات کورتون مانند دگزامتازون بوده که منجر به بیماری نکروز آوسکولار سر استخوان ران دو طرفه شده است. مرگ سلول‌ها موجب می‌شود بعد از مدتی استخوان سفتی و قوام خود را از دست داده و نرم شود. .
دیوید کارتر، مدیر یکی از بخش‌های آژانس ناظر محصولات پزشکی و درمانی بریتانیا(MHRA)، می‌گوید: ( بعضی از محصولاتی که ادعا می‌کنند انرژی شما را افزایش می‌دهند یا عضلاتتان حجم می‌دهند، ممکن است حاوی ترکیباتی باشند که توسط سازمان‌های نظارتی تایید نشده باشند و باعث از کار افتادن کلیه، ایجاد مشکلات قلبی و تشنج شوند)
حتی مکمل‌های قانونی هم ممکن است سلامتتان را تهدید کند؛ به طور مثال اگر همراه با مصرف مکمل، در حال مصرف دارو باشید، ممکن است مکمل باعث توقف اثرگذاری دارو شود و یا تاثیر آن را چندین برابر کند و فرد را در معرض مسمومیت قرار دهد.
سعی کنید همیشه با تدوام در تمرینات و تغذیه خوب به هدفتان برسید، نه اینکه برای بدنسازی دچار بدن سوزی شوید! اگر هم نیاز به مصرف مکمل داشتید، از راه سالم آن اقدام کنید.

صباح محمدی _ کارشناس ارشد فیزیولوژی ورزشی