۶۹ سال پیش، کریم ساعی، سازنده پارک ساعی و پایهگذار کاشت درختان خیابان ولیعصر، در پی سقوط هواپیما جاودانه شد. او نخستین فردی بود که قانون جنگلبانی و جنگلداری را تصویب کرد. ساعی بنیانگذار علوم منابع طبیعی در ایران، بنیادگذار رشته جنگلداری و پایهگذار سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری در ایران بود. او نخستین کسی […]
۶۹ سال پیش، کریم ساعی، سازنده پارک ساعی و پایهگذار کاشت درختان خیابان ولیعصر، در پی سقوط هواپیما جاودانه شد. او نخستین فردی بود که قانون جنگلبانی و جنگلداری را تصویب کرد.
ساعی بنیانگذار علوم منابع طبیعی در ایران، بنیادگذار رشته جنگلداری و پایهگذار سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری در ایران بود. او نخستین کسی است که برای جنگلکاری و توسعه فضای سبز تهران نقشی مثبت ایفا کرد.
قدمت پارک ساعی به ۵ دهه پیش بازمیگردد. ساخت پارک ساعی سال ۱۳۲۴ خورشیدی آغاز شد. کریم ساعی با کاشت درختهای چنار، آن را در اختیار وزارت کشاورزی قرار داد و استاد حسن محجوبی وظیفه طراحی آن را در دهه ۴۰ خورشیدی بر دوش گرفت. استاد محجوبی به غیر از طراحی پارک ساعی، کار نظارت بر ساخت پارکهای ملت و نیاوران را هم بر دوش داشت. کار ساخت بوستان ساعی در ۱۳۴۲ آغاز شد و تا ۱۳۵۲ خورشیدی ادامه داشت. این پارک در حاشیه خیابان ولیعصر بلندترین خیابان خاورمیانه با چنارهای به هم تنیده و زیبایش بخشی از تاریخ تهران است. وجود این چنارها یک مشخصه هویتی به خیابان داده و آن را به شکل یکی از زیباترین خیابانهای جهان درآورده است.۶۰ هزار چنار که در دو سوی این خیابان از ۱۳۱۸ خورشیدی زیبایی این خیابان را صدچندان کرده در خاطرات نسلهای زیادی از تهرانیها جا دارند. کاشت تمام این درختان نیز با طراحی و نظارت کریم ساعی پدر جنگلبانی ایران، انجام شد.
کریم ساعی سال ۱۲۸۹ خورشیدی در مشهد چشم به جهان گشود. او تحصیلات خود را تا پایان دوران متوسطه در زادگاهش گذارند. وی تحصیلات دانشگاهیاش را در مدرسه عالی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران گذراند و با درجه مهندسی در سال ۱۳۱۰ دانشآموخته شد. او در دوره اعزام دانشجو به خارج از کشور پذیرفته شد و برای مدت ۲ سال به مونپلیه در انستیتو اگرونومیک فرانسه رفت و در آنجا با درجه ممتاز فارغالتحصیل شد. موفقیتهای تحصیلی او باعث شد تا مجله علمی، تخصصی فرانسه، او را بهعنوان یکی از چهرههای شاخص علم جنگل در آن سالها معرفی کند. پس از آنکه در سال ۱۳۱۶ فوقلیسانس در رشته آمار جنگل از دانشگاه برکلی کالیفرنیا گرفت، به کشور بازگشت. او با بنیادگذاری دایره جنگل در ۱۳۱۷ بهعنوان نخستین نهاد مدیریت جنگلها در کشور، ریاست آن را بر دوش گرفت و بر اثر فعالیت و اقدامات پرتلاش او، یکسال بعد، این نهاد کوچک به اداره جنگلبانی و بعدها به اداره کل جنگلها ارتقا پیدا کرد. در همان سالها او و همکارانش قوانین و مقررات جنگل را تدوین کرده و به تصویب مجلس رساندند. کریم ساعی موفق شد تا در سال ۱۳۲۵ برای اولینبار مساحتی از جنگلهای ایران را تخمین بزند. پس از آن در سال ۱۳۲۷ جلد اول و در سال ۱۳۲۹ جلد دوم کتاب جنگل شناسی را منتشر کرد که با نشر این کتاب اساس اطلاعات علمی جنگلبانان کشور پیریزی شد. او پس از ریاست اداره کل جنگلها، خود را خانه نشین نکرد و پیشنهاد داد تا در دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران رشته جنگل ایجاد شود و خود نیز به عنوان استاد در این دانشکده مشغول بهکار شد.
با بنیادگذاری بنگاه جنگلها در سال ۱۳۲۸ او با سمت فرنشین هیات مدیره و مدیرعامل این بنگاه، مشغول فعالیت شد و در آذر ۱۳۲۸ نشریه مخصوص کارکنان را باعنوان خبرنامه بنگاه جنگلها منتشر کرد.
مهندس کریم ساعی ۴ دی ۱۳۳۱ در بازگشت از از یک ماموریت پژوهشی از شیراز به تهران در اثر سانحه سقوط هواپیما کشته شد. وی وصیت کرده بود تا او را در دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران بهخاک بسپارند.
مجسمه این بزرگمرد در بوستان ساعی که با نام او نامگذاری شده، روی نیمکتی نشسته است. به نظر میرسد، در حال نگهبانی از بوستانها و جنگلهای کشور است.
مهندس کریم ساعی در ۴۲ سالگی درگذشت. نام و یادش گرامی باد.
منبع: امرداد
Monday, 17 February , 2025