از زمان شیوع کرونا ، بارها این باور عمومی در فضای مجازی ترند شده که مصرف مواد مخدر سنتی نظیر تریاک و شیره بر درمان کرونا اثرگذار است. سوال اینجاست که آیا واقعا پژوهش‌های علمی در رد یا تایید این فرضیه انجام شده یا خیر؟ نتیجه چه بوده است؟

بررسی‌ها نشان می‌دهد حداقل دو پژوهش علمی فارسی در این زمینه وجود دارد، اما هیچ وقت نتیجه این پژوهش‌ها به اندازه مطالبی که از مشاهدات و تجارب شخصی افراد بوده در شبکه‌های اجتماعی بازنشر نشده است. نکته‌ای که ضرورت انجام پژوهش‌های علمی با فراگیری بیشتر و انتشار نتایج آن در رسانه‌های عمومی را بیش ازپیش نمایان می‌کند.
یک پژوهش که در مجله علمی Iranian Journal of Psychiatry and Behavioral Sciences در ماه‌های اولیه شیوع این بیماری در دانشگاه مازندران نشان داد که میزان مرگ و میر مصرف کننده های تریاک و مشتقات آن تا سه و نیم برابر (۳٫۶۹) بیشتر از دیگر افراد بوده است.
دکتر ورسا عمرانی نوا یکی از محققان این پروژه ماجرا را اینطور تعریف می‌کند: « ماه‌های اول شیوع کرونا بارها این خبر را در شبکه‌های مجازی می‌دیدیم که هرکسی که مواد مخدر مصرف می‌کند کرونا نمی‌گیرد یا اگر بگیرد، جان خود را از دست نمی‌دهد. آن زمان ما در حال انجام پژوهش دیگری بر روی آثار کرونا روی کبد بودیم ولی این سوال هم جزء سوال‌های پژوهشمان وجود داشت. اینطور شد که کار را پیش بردیم و روی حدود یک نمونه ۱۲۰ نفره از بیماران بیمارستان آمل تحقیق کردیم.» آنها در انتها به این نتیجه رسیدند که فرضیه رایج که مصرف کنندگان تریاک کرونا نمی‌گیرند، کاملا باطل است. نه تنها این فرضیه باطل است، بلکه حتی میزان مرگ و میر مصرف کنندگان تریاک، سه و نیم برابر بیشتر از افراد دیگر بوده است. البته این پزشک تاکید دارد که نمونه آنها آنقدر قابل تعمیم نیست ولی هرچه که بوده فرضیه غلط ارتباط کرونا با تریاک را باطل می‌کند.
پژوهش دیگری هم فروردین ماه امسال توسط دکترامیرحسین دولتی ثمرین و دکتربهاره عبد نیک فرجام ، در مجله معتبر (Iran J Public Health) منتشر شد. این تحقیق این بار علت مرگ و میر بالاتر مصرف‌کنندگان تریاک و مشتقات آن را بر اثر کرونا بررسی کرده است. ابتدای این پژوهش اینطور نوشته شده که تریاک به خاطر ویژگی‌های ضد دردی که دارد، به صورت سنتی از سوی گروهی از مردم برای کنترل کردن دردهای حاد استفاده می‌شود. حالا این را در نظر بگیرید که خود تریاک اصلا اثر نامطلوبی روی سیستم تنفسی می‌گذارد و قاعدتا نه تنها به سندروم تنفسی کووید کمک نمی‌کند بله میزان مرگ و میر را در بین آنها افزایش هم می‌دهد. در این تحقیق اینطور نوشته شده که مواد مخدر گنجایش و ظرفیت تنفسی را کاهش می‌دهد و استفاده از آن سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کند. اختلال در سیستم ایمنی، افراد را در مقابل عفونت کوید بیشتر در معرض خطر قرار می‌دهد.
در پژوهش‌های خارجی هم وانگ و همکارانش نشان دادند که معتادان به مواد مخدر در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به COVID-19 و پیامدهای بدتر از آن هستند. (افزایش ۹٫۶ درصدی مرگ و افزایش ۴۱ درصدی میزان بستری شدن در بیمارستان) در این مطالعه که در مجله نیچر هم منتشر شده از پرونده‌های الکترونیکی سلامت ۷۳ میلیون و ۹۹ هزار و ۸۵۰ نفر از افراد در آمریکا استفاده شده است که ۱۲ هزار و ۳۰ نفرشان به کرونا مبتلا بودند. سابقه سلامتی این تعداد از افراد بررسی شد و نشان داد که افرادی که دخانیات مصرف می‌کردند بیشتر در معرض ابتلا به کرونا بودند.
منبع: پایگاه خبری اعتیاد (ادنا)