#برای تکیه معاون الملک می نویسم
تکیه معاون الملک، یکی از بزرگترین تکایای مینیاتوری است و به لحاظ معماری و کاشیکاری رنگ های طبیعی که در این بنا به کار رفته است بی همتاست. این تکیه از نظر زیبایی و معماری و همچنین از بعد مذهبی بسیار حائز اهمیت است. سه بخش حسینیه و عباسیه و زینبیه است که در مراسمات مختلف مذهبی از آن استفاده می شده و می شود.
یکی از زیبا ترین و برجسته ترین آثار دوره قاجار در کرمانشاه محسوب می شود که در محله آبشوران سابق و خیابان حداد عادل امروزی واقع شده است. از این مکان در جهت رفع اختلافات قومی و عشایری و اجتماعی استفاده می شده است. وجود کاشی های زیبا با قدمتی تاریخی، زیبایی های آن را برای گردشگران داخلی و خارجی دو چندان کرده است. ۱۸ تابلو کاشی کاری و صحنه های رشادت برانگیز کربلا صحنه‌هایی از نبردهای تاریخی و تصاویر سلاطین باستانی ایران مجموعه ای منحصر به فرد را در این بنا به یادگار گذاشته است. این بنا یک میراث ملی است که با مرمت و توجه قابل ملاحظه می توان آن را در لیست ثبت جهانی میراث قرار داد.
در وصف زیبایی های تکیه معاون الملک به سراغ تعدادی از فعالان حوزه گردشگری و مذهبی رفتیم تا دیدگاه ها و نظرات آنها را در این خصوص بشنویم،
از دیدگاه دکتر حمید رضا کرمی چنین می شنویم که:
بدون هیچ تعارفی مجموعه‌ی تاریخی فرهنگی معاون الملک یک شاهکار بی بدیل در معماری ایرانی اسلامی محسوب می‌شود. این بنا یک موزه‌ی زنده‌ از کاشی‌های هفت رنگ است که با مضامین اساطیری و مذهبی بازتابی از شکوهمندی هنر ایرانیان را نشان می‌دهد. امروزه تکیه‌ی معاون الملک بزرگترین تکیه‌ی ایران محسوب می‌شود که به طرز هنرمندانه‌ای علاوه بر روایت‌های اساطیری و تاریخی از روزگاران کهن تا معاصر، مضامین ادیان ابراهیمی را به شیوه‌ای هنرمندانه بر روی کاشی‌های زیبا به تصویر کشیده است.
باز توصیف داستان‌های مذهبی مرتبط با واقعه‌ی عاشورا و پس از آن سبب شده است تا این بنای ارزشمند نقش بی همتایی در زنده نگه داشتن مراسم مذهبی دهه‌های اخیر ایفا کند.
ارزش این بنای فاخر چنان است که اگر به مرمت بنا توجه ویژه شود می‌توان آن را کاندیدای قرار گرفتن در لیست ثبت جهانی میراث بشری نیز دانست. با این حال بنای مجموعه‌ی معاون الملک نه فقط متعلق به کرمانشاه که در حال حاضر یک میراث ملی است که در نزد ما به امانت گذاشته شده است، آنچنان که این مجموعه در زنجیره‌ی مستندات تاریخی عصر مشروطیت در ایران جایگاه تاریخی مهمی دارد. شایسته است تا با تعریف طرح‌های مرمتی و توسعه‌ی زیر ساخت‌های استاندارد، این بنا بیش از پیش در معرض دید گردشگران ملی و بین المللی قرار گیرد و موجبات توسعه‌ی گردشگری شهر کرمانشاه را فراهم کند.
دیدگاه مهندس سپهر نسبت به تکیه ها چنین است:
* کسی نباید تکیه را محدود به گروهی مصادره نماید *
تکیه معاون متعلق به عده ایی و صرفا فرهنگ کرمانشاه نیست بلکه آنچه همه تکایا دارند این مجموعه معنوی هنری یکجا دارد ودر لابلای فرهنگ ریشه دار وقطور وسرزمین سنگ واب به زیبایی تمام ساخته وپرداخته شده است. کسی نباید به خود اجازه دهد صرفا یک بعدی آنرا مصادره نماید مردم کرمانشاه مردم دیندار با اعتقاد واهل ذوق وهنر دوستی بوده وهستند و همانند نقوش کاشی های معاون که از اولین پادشاه ایران کیومرث تا صحنه های روح نواز معنوی در قالب تلفیقی ترکیبی چشم نواز هنر وعرفان به زیبایی تمام وکمال هنرمندان خوش نام دلسوز معتقد با نقش جان وروح معنوی خود در آن به نیکی و زیبایی تمام دمیده اند ازتصویر جای پای امام رضا(ع) تا نقوش تاریخی پادشاهان، واقعه مختار و… تابلوهای نفیس بی‌بدیل فوق العاده زیبایی که با آن گنبد مینایی منبعث عشق عطار وهفت تن ال عبا وخالق جهان هستی و…. خلق نموده اند. نباید صرفا به آن تکیه گفت زیراخداوند تکیه را در وجود همه قرارداده است از قلب ما تا آن برگ و جان مورچه و… بنا براین همه جا تکیه است اما در اینجا به عشق وجان هنرمندان عاشق وبانی دلسوز آگاه هزار نقش هزار رنگ ورنگین کمان کاشی هفت رنگ ایران را در یکجا با الحام از روح معنوی معبود هستی به تمام زیبایی خلق نموده اند.
به همین جهت گرافیست، نقاش، کاشی هفت رنگ کار، شیشه گر، معمار،، آیینه کار، و…. همه وهمه مبین این بیت است “” هرکسی از ظن خود شد یار من از درون من نجست اسرار من”
بنا براین نسبت دادن این مجموعه گران‌ مایه که روح معنوی ونفس الهی مردم در لابلای کاشی‌ها ی هفت رنگ آنجا از سالیان دور تا الان نشسته نیاز به حمایت وحراست ومعرفی با ودقت نظر بیشتر از پیش متولیان فرهنگی می طلبد
متاسفانه این مجموعه نفیس هنوز برای خیلی از مردم استان و جهان ناشناخته است وباید اینرا بپذیریم که تکیه رنگین کمان کاشی هفت رنگ ایران متعلق به فرهنگ غنی وبی بدیل مردم این سرزمین است که ذوق هنرمندان خوش نام با دریایی تجربه عرفانی صادق پیشه خدا جوی کوی این تکیه
درست مثل گل وبوی گل آنچنان باهم تنیده شده اند. که فضای خوشایند وروح بخش وروح نوازی در هم آمیخته اند که تفکیک این دو از هم بنظرکار ی از سر شناخت ودانش عمیق نیست حرکتی است که آنهم از سر عدم شناخت از این موزه کاشی زرین هفت رنگ هزار توی هزار نقش تاریخ کهن سراسر ارزشی سرزمین مادریمان است.
گزارش و گفتگو از: سپیده زارعی