کمردرد پس از سرماخوردگی شایع ترین علت بیماری و ناراحتی در انسان است. براساس آمار موجود تا ۷۰% افراد حداقل یک بار در طول زندگی به این درد مبتلا می شوند.
در ۹۰% موارد علت کمردرد را علل مکانیکی تشکیل می دهند، از جمله آسیب های ناشی از صدمات، اختلالات ساختمانی (از قبیل بیرون زدگی دیسک، تنگی کانال نخاع، نیمه دررفتگی مهره ها و …) و یا فعالیت و استفاده بیش از حد.
در ۱۰% باقیمانده، علل غیرمکانیکی مطرح اند و طیف وسیعی از بیماریها را شامل می شوند که کمردرد می تواند یکی از علایم آنها باشد. از جمله علل غیرمکانیکی می توان به این موارد اشاره کرد؛
• بیماریهای روماتیسمی
• بیماریهای سیستم خونساز از جمله اختلالات هموگلوبین
• بیماریهای غددی و تغذیه ای مثل پوکی استخوان و بیماری غده پاراتیرویید
• عفونتها از جمله استئومیلیت یا عفونت استخوان
• سرطان های اولیه خود ستون فقرات یا ناشی از گسترش تومورهای سایر نواحی بدن
• دردهای ارجاع شده از سایر نواحی از جمله در بیماریهای لوزالمعده، کلیه و کیسه صفرا
• و نهایتاً علل روانی و عصبی ازجمله نوروپاتی ها، افسردگی و …
در عرض یک هفته ۵۰% ، و در عرض ۲ ماه ۹۰% موارد کمردرد بهبود می یابند. ۱۰% باقیمانده تا یک سال یا بیشتر به طول می انجامند که کمردردهای مزمن را تشکیل می دهند.
●برخی علایم همراه کمردرد که می توانند ناشی از علل غیرمکانیکی باشند و مراجعه سریعتر به پزشک را ایجاب می کنند عبارتند از:
۱ – تب و کاهش وزن؛ که می تواند حاکی از علل عفونی از جمله استئومیلیت باشد. این بیماری با درد مداوم از جمله در زمان استراحت، تشدید درد با حرکت، و وجود حساسیت روی ستون فقرات هنگام فشار همراه است.
۲ – درد هنگام خواب؛ یک علامت هشدار برای ابتلا به تومورهای اولیه یا ثانویه ستون فقرات است. به خصوص در افراد بالای ۵۰ سال و بدون سابقه آسیب یا ضربه به کمر.
۳ – درد موضعی ستون فقرات؛ که می تواند ناشی از آسیب های استخوانی مهره ها باشد. از جمله شکستگی تنه مهره به دنبال پوکی استخوان و همچنین جایگزینی مغز استخوان با سلول های التهابی یا سرطانی
۴ – خشکی صبحگاهی طولانی (بیش از ۱ ساعت)؛ که در بیماری های روماتیسمی دیده می شود.
۵ – دردهای احشایی؛ که برخلاف کمردردهای مکانیکی با استراحت آرام نمی گیرند و با محدودیت حرکات ستون فقرات همراه نیستند. این دردها می توانند ناشی از علل گوارشی (زخم معده، التهاب لوزالمعده، اختلالات روده بزرگ و مقعد)، علل ادراری و تناسلی (سنگ یا عفونت ادراری، اندومتریوز، عفونت لگن)، اختلالات عروقی (اتساع آنوریسم شریان آئورت شکمی) و التهاب فضای خلف صفاق و … باشند.
۶ – سنین زیر ۱۸ سال با احتمال اختلالات مادرزادی و یا بالای ۵۰ سال به دلیل احتمال بدخیمی ها
۷ – سابقه نقص ایمنی، اعتیاد به داروهای تزریقی یا مصرف داروهای ضدانعقاد (از جمله در بیماران قلبی)
۸ – سابقه آسیب ها و سوانح اخیر، یا انجام جراحی یا تزریقات ستون فقرات
۹ – ضعف عضلانی اندام تحتانی، یا اختلالات دفع ادرار و مدفوع
● کمردردهای مکانیکی – ضرب دیدگی کمر (Strain)
به دنبال فشارهای مکانیکی، از جمله نشستن مکرر یا طولانی در وضعیت های نامناسب، بلند کردن بار یا کار سنگین، آسیب رباط ها و عضلات اطراف ستون فقرات و یا پارگی های کوچک در هسته دیسک رخ می دهد. این امر منجر به ضعف و خستگی این عضلات، گرفتگی عضلانی و درد می شود. ممکن است بیمار برای کاهش درد موقعیت های ضددرد مثل خم شدن به سمت دردناک را به خود بگیرد. در معاینه این بیماران درد موضعی و سفتی عضلات ستون فقرات، و تشدید درد با حرکات فعال دیده می شود. دردهای اینچنینی ممکن است انتشار مختصری در نواحی عضلانی اطراف و باسن داشته باشد. اما تیرکشیدن درد به پاها در این بیماران بارز نیست. معاینات عصبی نیز نرمال هستند. درمان این بیماران با داروهای ضدالتهاب همراه با شل کننده های عضلانی، ورزش های اختصاصی عضلات کمر، و فعالیت کنترل شده در حد تحمل می باشد. استراحت مطلق جز به مدت کوتاه (حدود ۴۸ ساعت) و در مرحله حاد درد توصیه نمی شود.

یادداشتی از: دکتر بهزاد ابراهیمی فوق تخصص درد